Το 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης επιλέγει φέτος τις ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος – ανάμεσα στις οποίες και δύο ελληνικές- με πυξίδα την φράση «Μη μου άπτου» (Μη με αγγίζεις) την οποία είπε ο Ιησούς στην Μαρία Μαγδαληνή όταν εκείνη τον αναγνώρισε μετά την Ανάστασή του και επιχείρησε να τον πλησιάσει. Εκείνος όμως ήταν ήδη “αλλού”. Και έτσι η Μαγδαληνή προσπάθησε να φέρει το “αλλού” δίπλα της, να ελαχιστοποιήσει την απόσταση, να κατανοήσει την νέα συνθήκη που ανέτρεψε τα μέχρι τότε στερεότυπα της ανθρώπινης ύπαρξης.
Αυτή η σκηνή από το Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο (20:1-18) έχει αναπαρασταθεί στην τέχνη εκατοντάδες φορές από τον 12ο αιώνα ως τις μέρες μας, «αποτυπώνεται όμως, εν κινήσει, και σε αμέτρητα ντοκιμαντέρ», όπως σημειώνει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης Ορέστης Ανδρεαδάκης. «Μετανάστες ονειρεύονται να αγγίξουν τους συγγενείς τους, οι οποίοι βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Φτωχοδιάβολοι γεφυρώνουν, όπως-όπως, την απόσταση από την οικογενειακή τους μνήμη. Απόβλητοι διεκδικούν την είσοδό τους στον παράδεισο μιας πλαστής κανονικότητας. Πρόσφυγες διέρχονται ξυπόλητοι την Γη της Επαγγελίας για βρουν εκείνο το “αλλού” που ούτε η Μαγδαληνή δεν ήξερε που ήταν. Ένας ολόκληρος πλανήτης απλώνει το χέρι του για να αγγίξει, να κρατήσει, να πλησιάσει του “αλλού”. Κάπως έτσι λοιπόν σχηματοποιείται το Μή μου άπτου ως τίτλος μιας επιλογής δέκα ταινιών ντοκιμαντέρ. Κάπως έτσι εντοπίζεται η ανάγκη ένταξής του σε μια σύγχρονη πολιτική θεολογία».
Οι ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού ανακοινώθηκαν και είναι οι εξής:
Isis, Tomorrow. The Lost Souls of Mosul των Φραντσέσκα Μανόκι και Αλέσιο Ρομέντσι (Ιταλία-Γερμανία): Μετά το τέλος του πολέμου στο Ιράκ και την ήττα του ISIS, ο σπόρος του μίσους εξακολουθεί να επιβιώνει μέσα από τα παιδιά των φονταμενταλιστών που εξακολουθούν να εκπαιδεύονται για να γίνουν καμικάζι. Όλα όσα λένε στην κάμερα συγκλονίζουν. Δεν γνωρίζουν καν πώς ήταν ο κόσμος χωρίς τον ISIS. Μια αθωότητα καταδικασμένη στη βία χωρίς τέλος.
Σ’ επαφή του Πάβελ Ζιμίλσκι (Πολωνία-Ισλανδία): Ο πληθυσμός ενός μικρού πολωνικού χωριού μειώνεται δραματικά μετά από ένα μαζικό ρεύμα μετανάστευσης στην Ισλανδία. Οι κάτοικοι που έχουν μείνει πίσω πασχίζουν να κρατήσουν επαφή με τους οικείους τους μέσω Skype. Η τεχνολογία τους φέρνει πιο κοντά, αλλά η ανθρώπινη επαφή είναι κάτι σαφώς πιο περίπλοκο από την οθόνη ενός κινητού.
Advocate των Ρέιτσελ Λία Τζόουνς & Φιλίπ Μπελές (Ισραήλ): Υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η εβραιοϊσραηλινή δικηγόρος Λία Τσέμελ υπερασπίζεται εδώ και μισό αιώνα τους Παλαιστινίους – από πολιτικούς κρατούμενους και φεμινίστριες ως φονταμενταλιστές και ειρηνικούς διαδηλωτές. Για τους Ισραηλινούς κάνει κάτι το αδιανόητο. Για τους Παλαιστινίους είναι μια πολύτιμη σύμμαχος.
Κανονικά της Αντέλε Τούλι (Ιταλία-Σουηδία): Πώς εγγράφονται η ανδρική και η γυναικεία ταυτότητα στον ψυχισμό των ανθρώπων; Πώς σχηματίζεται η έννοια του «κανονικού»; Καθημερινά στιγμιότυπα αποτυπώνουν σταθμούς της ανθρώπινης ζωής μέσα απ’ τους οποίους το κοινωνικό φύλο διαμορφώνει τις επιθυμίες, τη συμπεριφορά, τα όνειρα και τους φόβους μας.
Lemebel της Χοάνα Ρεπόσι Γκαριμπάλντι (Χιλή-Κολομβία): Μια ταινία για τον Πέδρο Λεμεμπέλ (1952-2015), συγγραφέα, εικαστικό και πρωτοπόρο του queer κινήματος στη Λατινική Αμερική, ο οποίος σόκαρε τη Χιλή του Πινοσέτ τη δεκαετία του ’80 και έμεινε στην ιστορία για την ακτιβιστική δράση και τις σοκαριστικές performances του.
Midnight Traveler του Χασάν Φαζίλι (ΗΠΑ-Κατάρ-Καναδάς-Ηνωμένο Βασίλειο): Επικηρυγμένος από τους Ταλιμπάν, ο Αφγανός σκηνοθέτης αναγκάζεται να γίνει πρόσφυγας μαζί με την οικογένειά του. Με τα κινητά τους καταγράφουν την οδύσσειά τους στα Βαλκάνια, σαν το μόνο τρόπο για να επιβιώσουν αλλά και να μην χάσουν εντελώς την ανθρωπιά τους. Ένα καθηλωτικό αυτοβιογραφικό οδοιπορικό.
Animus Animalis (Α Story about People, Animals and Things) της Άιστι Ζεγκουλίτε (Λιθουανία): Μια ομάδα κυνηγών ελαφιών επί τω έργω. Δύο ταριχευτές που προσπαθούν να τελειοποιήσουν τις μεθόδους τους. Η καθημερινότητα μιας φάρμας που εκτρέφει ελάφια. Κι ένας διαγωνισμός ταρίχευσης όπου θα νικήσει όποιο νεκρό ζώο μοιάζει πιο… ζωντανό. Ένα απρόβλεπτο ντεμπούτο που θυμίζει το σινεμά του Ρόι Άντερσον, ποτισμένο με ειρωνεία και χιούμορ – ή, αλλιώς, πώς ο άνθρωπος αλληλεπιδρά με τα ζώα στο μεταίχμιο ζωής και θανάτου.
*Η εικόνα του θέματος προέρχεται από το ντοκιμαντέρ Isis, Tomorrow. The Lost Souls of Mosul