Η δεύτερη stop–motion ταινία κινουμένων σχεδίων του Γουές Άντερσον είναι μια περιπέτεια που μιλά για τη φιλία, την οικολογία, την αγάπη για τα ζώα, την τεχνολογία και την εξουσία, με φόντο την Ιαπωνία και το σινεμά του Κουροσάβα, και με τις φωνές μερικών εκ των κορυφαίων και πιο αγαπημένων ηθοποιών του σύγχρονου σινεμά.
Η ταινία αφηγείται την ιστορία του Ατάρι Κομπαγιάσι, ενός 12χρονου προστατευόμενου του διεφθαρμένου Δημάρχου Κομπαγιάσι. Όταν, με Προεδρικό Διάταγμα, αποφασίζεται να μεταφερθούν όλοι οι σκύλοι της πόλης Μεγκασάκι σε μία αχανή χωματερή, ονόματι Νησί των Σκουπιδιών, ο Ατάρι ξεκινά μόνος του την αναζήτηση του σκύλου-σωματοφύλακά του, Σποτς. Εκεί, με τη βοήθεια μίας αγέλης ημίαιμων φίλων, αρχίζει ένα επικό ταξίδι που θα καθορίσει την τύχη και το μέλλον ολόκληρης της Νομαρχίας.
Το «Το Νησί των Σκύλων» σηματοδοτεί την ένατη ταινία του υποψήφιου για Όσκαρ σκηνοθέτη Γουές Άντερσον και το δεύτερο stop-motion φιλμ κινουμένων σχεδίων του, εννέα χρόνια μετά το «Ο Απίθανος Κύριος Φοξ» (2009). Με ισόποσες δόσεις χιούμορ και δράσης, η ταινία είναι ένας φόρος τιμής στη μεγαλοπρέπεια και την ομορφιά του ιαπωνικού κινηματογράφου, στην αφοσιωμένη συντροφιά των σκύλων, στον ηρωισμό εκείνων που συνήθως περνούν απαρατήρητοι, στη φύση, στην αποδοχή και, πάνω απ’ όλα, στον «ιερό» δεσμό παιδιού-σκυλιού που αποτελεί την αφορμή γι’ αναρίθμητες περιπέτειες.
Η δημιουργία της ταινίας οφείλεται στις ιδέες του Γουές Άντερσον και των Ρόμαν Κόπολα, Τζέισον Σβάρτσμαν και Κουνίτσι Νομούρα που, όπως παραδέχεται ο Άντερσον, κάθισαν όλοι μαζί και συζήτησαν για σκυλιά, χωματερές, παιδικές περιπέτειες και ιαπωνικές ταινίες του ’50 και του ‘60. Το τελευταίο μάλιστα ήταν κλειδί – και ο Ακίρα Κουροσάβα ο κλειδοκράτορας. «Θέλαμε να κάνουμε κάτι ρετρο-φουτουριστικό», παραδέχεται ο σκηνοθέτης. «Πιστεύουμε ότι όλη η ταινία είναι μια αναφορά στην μεταπολεμική ιαπωνική κουλτούρα, τα ιαπωνικά κόμιξ και τους Ιάπωνες σκηνοθέτες, με τον Κουροσάβα να είναι η κύρια επιρροή».
Το κινηματογραφικό σύμπαν που έστησε τελικά ο Άντερσον και η ομάδα του με γνώμονα τον ιαπωνικό κινηματογράφο είναι κάτι ασύλληπτο. Η γραφίστρια Έρικα Ντορν, που μεγάλωσε στην Ιαπωνία, αναφέρει: «Μοιάζει με την Ιαπωνία, αλλά σε μια πιο ονειρική εκδοχή της, μια εκδοχή αλά Γουές Άντερσον. Αυτή είναι και η ομορφιά του να δημιουργείς μια ταινία με μια πλασματική πόλη, σε πλασματικό χρόνο: η καλλιτεχνική άδεια που σου δίνεται στο να δημιουργήσεις κάτι από την αρχή. Και καθώς η μίξη παλιού-νέου είναι κάτι σύνηθες στην Ιαπωνία, το μίνιμαλ με το μάξιμαλ αντιπαρατίθενται σε όλο το φιλμ».
Η διαδικασία του stop–motion
Για δεκαετίες, πολύ πριν τα CGI (computer-generated imagery) κάνουν την εμφάνισή τους στην έβδομη τέχνη, το stop-motion ήταν κυρίως ένα εργαλείο για σπέσιαλ εφέ, με εξέχουσα θέση σε ταινίες κορυφαίων δημιουργών όπως ο Ζαν Κοκτώ και ο Τζορτζ Λούκας. Μέχρι που σκηνοθέτες όπως ο Τιμ Μπάρτον και ο Γουές Άντερσον έφτιαξαν stop-motion ταινίες μεγάλου μήκους, με πιο χαρακτηριστικές τα «Χριστουγεννιάτικος Εφιάλτης» και «Ο Απίθανος Κύριος Φοξ».
Για την ταινία «Tο Νησί των Σκύλων», η τεράστια πρόκληση σε επίπεδο σχεδιασμού – ακόμα και για τα δεδομένα του εμμονικού με τη λεπτομέρεια Γουές Άντερσον – ήταν αυτή που οδήγησε στην ιδέα για μια ακόμα stop-motion ταινία. Από την πρότερη εμπειρία του στο «Ο Απίθανος Κύριος Φοξ», ο Άντερσον γνώριζε ότι θα έπρεπε να οπλιστεί με την απαιτούμενη υπομονή, την απαραίτητη δεξιοτεχνία και τον σωστό τρόπο διαχείρισης της ροής εργασιών προκειμένου να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Βέβαια, τα πάντα στη νέα του ταινία έπρεπε να είναι διαφορετικά και σίγουρα πιο πολύπλοκα καθώς ο φαντασιακός κόσμος που έπλασε δεν βασιζόταν σε πηγές και αρχειακό υλικό. Έτσι, μια νέα, αποχρωματισμένη παλέτα και αντίστοιχη φωτογραφία επινοήθηκαν.
Κατά τη διαδικασία της παραγωγής, ο Άντερσον ζήτησε από τους ειδήμονες συνεργάτες του να αφήσουν πίσω όλη τους την εμπειρία και να σκεφτούν από το μηδέν, σαν να είναι ερασιτέχνες. Η ιδέα ήταν να πάνε πίσω στις ρίζες του stop-motion animation, να σκεφτούν εκ νέου πώς μπορείς να δώσεις ζωή σε κάτι άψυχο και να χτίσεις, τελικά, κάτι που θα φαίνεται χειροπιαστό, γεμάτο συναισθήματα και πάθος για ζωή.
Καθώς το stop-motion είναι μία από τις πιο χρονοβόρες και εντατικές κινηματογραφικές πρακτικές, 130.000 stills (στατικές φωτογραφίες) χρειάστηκαν για να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση της δράσης. Μετά από γυρίσματα δύο χρόνων, περισσότερους από 670 εργαζομένους – συμπεριλαμβανομένων 70 που χειρίζονταν τις μαριονέτες και 38 στο τμήμα animation – «Το Νησί των Σκύλων» πήρε σάρκα και οστά.
Οι μαριονέτες
Οι σκύλοι: Μπράιαν Κράνστον, Λιβ Σράιμπερ, Έντουαρντ Νόρτον, Μπιλ Μάρεϊ, Μπομπ Μπάλαμπαν, Τζεφ Γκόλντμπλουμ, Σκάρλετ Γιόχανσον, Χάρβεϊ Καϊτέλ, Φ. Μάρεϊ Άμπραχαμ, Τίλντα Σουίντον
Περίπου 1.000 μαριονέτες φτιάχτηκαν στο χέρι για την ταινία «Το Νησί των Σκύλων»: 500 σκύλοι και άλλοι τόσοι άνθρωποι. Για κάθε χαρακτήρα, μάλιστα, δημιουργήθηκαν διαφορετικά μεγέθη: Oversized, Large, Medium-Small και XS. Κάθε «ήρωας» μαριονέτα χρειάστηκε 16 εβδομάδες για να ολοκληρωθεί, ενώ 240 σκηνικά σχεδιάστηκαν και δημιουργήθηκαν. «Πολλοί κατασκευαστές παρομοίασαν τη διαδικασία με την κατασκευή κοσμημάτων και ρολογιών, λόγω του μικρού μεγέθους που είχαν οι μαριονέτες», σχολιάζει ο υπεύθυνος παραγωγής του τμήματος των κινουμένων σχεδίων Σάιμον Κουίν.
Πρώτα δημιουργήθηκαν οι μαριονέτες-σκύλοι, ενώ ακολούθησαν οι – πιο απαιτητικοί – άνθρωποι. «Η μόνη διαφορά ανάμεσα στους πραγματικούς σκύλους και τους σκύλους-μαριονέτες είναι ότι οι δεύτεροι μιλάνε», λέει με χιούμορ ο Άντι Γκεντ, επικεφαλής του τμήματος κατασκευής μαριονετών, τονίζοντας τη σημασία που δόθηκε στην πιστή αποτύπωση. «Ήταν πολύ καλό το ότι είχαμε αληθινούς σκύλους μέσα στο εργαστήριο. Οι σκύλοι δείχνουν αν είναι χαρούμενοι ή λυπημένοι, κι εμείς καθρεφτίσαμε αυτές τις εκφράσεις στις μαριονέτες μας».
O Μπράιαν Κράνστον, που δανείζει τη φωνή του στον σκύλο Σποτς, διακρίνει μια ενδιαφέρουσα αλληγορία στην εξορία των σκύλων στο Νησί των Σκουπιδιών. «Είναι μια ιστορία για σκύλους που χάνουν τα δικαιώματά τους, κάτι που αποτελεί πραγματικότητα για πολλούς ανθρώπους σε κάθε χώρα. Υπάρχουν άτομα χωρίς πολιτικά δικαιώματα, άτομα που είναι στο περιθώριο. Η δημαγωγία με όπλο τον φόβο, αυτή που στην ταινία οδηγεί όλα τα σκυλιά από το Μεγκασάκι στο νησί, είναι κάτι που πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν καθημερινά. Νομίζω είναι ένα πολύ επίκαιρο ζήτημα», σχολιάζει σχετικά ο υποψήφιος για Όσκαρ ηθοποιός.
Οι άνθρωποι: Γκρέτα Γκέργουιγκ, Ακίρα Ίτο, Φράνσις ΜακΝτόρμαντ, Γιοτζίρο Νόντα, Κουνίτσι Νομούρα, Γιόκο Όνο, Κόγιου Ράνκιν, Ακίρα Τακαγιάμα, Κόρτνεϊ Μπ. Βανς, Φρανκ Γουντ
Η διαδικασία που ακολουθήθηκε για τις μαριονέτες-ανθρώπους ήταν αρκετά πιο πολύπλοκη. Για να δώσει στα ανθρώπινα πρόσωπα ζωηράδα και ζεστασιά, η ομάδα πειραματίστηκε με υλικά όπως η φωτοδιαπερατή ρητίνη, ενώ κάθε φορά που γινόταν η παραμικρή αλλαγή στην έκφραση των προσώπων, οι animators απεικόνιζαν την αλλαγή κάδρο-κάδρο. Σε αυτή τη διαδικασία, περισσότερο τους δυσκόλεψε ο χαρακτήρας της Τρέισι (Γκρέτα Γκέργουικ) που έχει 320 φακίδες, κάθε μια από τις οποίες μετακινείται όταν χαμογελάει. «Λατρεύω αυτήν τη μαριονέτα και, κυρίως, τα μαλλιά και το αποφασιστικό της πρόσωπο. Είναι υπέροχη και μου δίνει χαρά. Μακάρι να έμοιαζα με αυτήν τη μαριονέτα, είναι πολύ γοητευτική», λέει η Γκέργουικ.
Για τη δημιουργία των ρούχων των ανθρώπινων χαρακτήρων – από το κοστούμι του Δημάρχου Κομπαγιάσι (Κουνίτσι Νομούρα) μέχρι το κιμονό παλτό του καθηγητή Γουατανάμπε (Ακίρα Ίτο) και τη στολή της Τρέισι – ο Άντερσον δούλεψε με την ενδυματολόγο Μάγκι Χέιντεν που ειδικεύεται στις μινιατούρες εδώ και δεκαετίες. Παρόλο που είχαν συνεργαστεί ξανά στο «Ο Απίθανος Κύριος Φοξ», η Χέιντεν βρέθηκε απροετοίμαστη μπροστά στον τεράστιο όγκο κοστουμιών που έπρεπε να φτιάξει για «Το Νησί των Σκύλων». «Νόμιζα ότι θα ήταν όπως στο ‘’Ο Απίθανος Κύριος Φοξ’’, εδώ όμως υπήρχαν σκηνές με τεράστια πλήθη κόσμου. Στα 30 χρόνια που δουλεύω, δεν έχω ξαναδεί τόσες μαριονέτες μαζεμένες, ήταν κάτι το καταπληκτικό!», σχολιάζει η ίδια.
Η μουσική
Η ταινία «Το Νησί των Σκύλων» αποτελεί την τέταρτη συνεργασία του Γουές Άντερσον με τον κορυφαίο του είδους Αλεξάντρ Ντεσπλά. Για ακόμη μια φορά, ο βραβευμένος με Όσκαρ συνθέτης (για τα «Η Μορφή του Νερού» και «Ξενοδοχείο Grand Budapest») ξεπέρασε τα όριά του και δημιούργησε ένα soundtrack που, όπως και η ίδια η ταινία, αντηχεί την ιαπωνική κουλτούρα – ταυτόχρονα όμως είναι κάτι νέο και μοναδικό. «Για να αποδώσω την αίσθηση του νησιού, που είναι παράξενο και απρόβλεπτο, γνώριζα ότι η μουσική θα έπρεπε να είναι κάτι που δεν έχουμε ξανακούσει», λέει ο ίδιος.
Έτσι, την ταινία «ντύνουν» μουσικά τα taiko drums, χαρακτηριστικά κρουστά του θεάτρου Kabuki, που έκαναν την εμφάνισή τους τον 6ο αιώνα. Ο Ντεσπλά μίξαρε παραδοσιακές taiko συνθέσεις με απρόσμενα όργανα, όπως σαξόφωνο και κλαρινέτο, φτιάχνοντας ένα ηχητικό περιβάλλον τόσο ασυνήθιστο και δελεαστικό, όσο το Νησί των Σκουπιδιών στην ταινία. Στην ταινία, ακούγονται και ονειρικά, ακουστικά κομμάτια της ψυχεδελικής ροκ μπάντας του ‘60 West Coast Experimental Pop Art.
Το Νησί των Σκύλων-Isle of Dogs
Σκηνοθεσία: Γουες Άντερσον
Πρωταγωνιστούν: Φ. Μάρεϊ Άμπραχαμ, Μπομπ Μπάλαμπαν, Μπράιαν Κράνστον, Γκρέτα Γκέργουιγκ, Τζεφ Γκόλντμπλουμ, Ακίρα Ίτο, Σκάρλετ Γιόχανσον, Χάρβεϊ Καϊτέλ, Φράνσις ΜακΝτόρμαντ, Μπιλ Μάρεϊ, Μαρί Νατσούκι, Γιοτζίρο Νόντα, Κουνίτσι Νομούρα, Έντουαρντ Νόρτον, Γιόκο Όνο, Κόγιου Ράνκιν, Λιβ Σράιμπερ, Φίσερ Στίβενς, Τίλντα Σουίντον, Ακίρα Τακαγιάμα, Κόρτνεϊ Μπ. Βανς, Φρανκ Γουντ
Διάρκεια: 102′
*Η ταινία θα βγει στους κινηματογράφους την Πέμπτη 19 Απριλίου
**Στη φωτογραφία του θέματος απεικονίζεται ο σκηνοθέτης Γουές Άντερσον με τους “πρωταγωνιστές” της ταινίας του