Του Νίκου Αρτινού
Ο Ζακ Μερίν (Βενσάν Κασέλ) ήταν ο τελευταίος μεγάλος Γάλλος γκάνγκστερ: οι αρχές τον είχαν χαρακτηρίσει «Δημόσιο Κίνδυνο Νο 1» ενώ, χάρη στην ικανότητά του να μεταμφιέζεται και να διαφεύγει της αστυνομίας, ο κόσμος τον αποκαλούσε «ο άνθρωπος με τα χίλια πρόσωπα».
Γαλλοαμερικάνικος συνδυασμός αισθητικής γκανγκστερικής ταινίας που βιογραφεί τον Ζακ Μερίν, έναν από τους μεγαλύτερους κακοποιούς της Γαλλίας σε ένα φιλμ που στους κινηματογράφους προβλήθηκε σε δύο μέρη και περιγράφει τα γεγονότα της ζωής του από το 1959 έως το 1979. Στο 1ο μέρος, το φιλμ είναι ένα αισθητικό ποτ πουρί ταινιών, όπως Ο Σημαδεμένος του Μπράιαν Ντε Πάλμα και των κλασικών Γαλλικών αστυνομικών ταινιών με πρωταγωνιστή τον Ζαν Πολ Μπελμοντό. Το αισθητικό και αφηγηματικό αποτέλεσμα είναι επιτυχημένο και αυτό αποτελεί προσωπική επιτυχία του σκηνοθέτη Ζαν Φρανσουά Ρισέ (Ο σταθμός 13 δέχεται επίθεση). Στο 1ο μέρος η ταινία καταγράφει τη ζωή του Ζακ Μερίν από τα παιδικά του χρόνια, τη συμμετοχή του στον πόλεμο της Αλγερίας και τα πρώτα του βήματα στο έγκλημα μέχρι τη δράση του στον Καναδά, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την επιστροφή του στη Γαλλία. Η δράση είναι αιματηρά συνεχής και συναρπαστική, ενώ ο Βενσάν Κασέλ αποδεικνύει ότι διαθέτει τα κότσια και τη λάμψη ενός διεθνούς φήμης σταρ. Στο 2ο μέρος της ταινίας ο Ζακ Μερίν συνεχίζει την πορεία του στο έγκλημα χρησιμοποιώντας τα ΜΜΕ, την κυβέρνηση και την αστυνομία. Παράλληλα, οργανώνει την πιο εντυπωσιακή απόδραση ελπίζοντας ότι θα αφήσει για πάντα πίσω του τη Γαλλία, αλλά και το χαρακτήρα του- έτσι όπως έχει διαμορφωθεί μετά από τόσα χρόνια βίας. Σε αυτή τη φάση της ζωής του σημαντικό ρόλο θα παίξει η «όμορφη Ιταλίδα» Σύλβια Ζανζακό, ο «βασιλιάς της απόδρασης» Φρανσουά Μπες και ο Διευθυντής της Αστυνομίας Μπρουσάρ, που θα τον οδηγήσει στον θάνατο…
Το δεύτερο μέρος της βιογραφίας του διαβόητου κακοποιού, δυστυχώς, δεν επαληθεύει τις προσδοκίες του εκρηκτικού πρώτου μέρους. Σε μεγάλα τμήματα του φιλμ η δράση είναι συναρπαστική θυμίζοντας τις εξαιρετικές ταινίες του Ζαν Πιερ Μελβίλ (Ο Κόκκινος Κύκλος, Ο δολοφόνος με το αγγελικό πρόσωπο) με πρωταγωνιστές τους Αλέν Ντελόν, Ζαν Πολ Μπελμοντό και Υβ Μοντάν. Οι σκηνές δράσης και αγωνίας αποκτούν ένταση στο πολλαπλάσιο με την βοήθεια της μουσική του Μάρκο Μπελτράμι, ο οποίος βαδίζει στα χνάρια του Έννιο Μορικόνε. Δυστυχώς, όμως, η ιστορία αφήνει στο θεατή την αίσθηση του αποσπασματικού και ασύνδετου. Πολλές σεκάνς δεν έχουν τέλος, η ταινία έχει κενά μεταξύ των επεισοδίων, με αποτέλεσμα οι θεατές να έχουν πολλές απορίες για την εξέλιξη των γεγονότων. Κατά τα άλλα, το φιλμ αποτυπώνει πιστά τη δεκαετία του ’70 και προσπαθεί να δώσει πολιτική υπόσταση στις εγκληματικές πράξεις του Ζακ Μερίν χωρίς να τα καταφέρνει. «Εγώ είμαι ο μεγαλύτερος επαναστάτης και πολέμιος του Συστήματος, αφού κλέβω τις τράπεζες!» λέει με έπαρση σε κάποια σκηνή της ταινίας ο Ζακ Μερίν. «Τα’ χεις χάσει!» του απαντάει ο φίλος του και σύντροφός του στις ληστείες και στις αποδράσεις Φρανσουά Μπες. «Εγώ το χρειάζομαι το Σύστημα για να το κλέβω» του λέει απηυδισμένος ο ρεαλιστής Μπες.
Πάντως, στην ταινία ο Μερίν παρουσιάζεται ως ένας κακοποιός, ο οποίος φαίνεται να είχε μεγάλη λαϊκή απήχηση. Ρεζίλεψε πολλές φορές τις τράπεζες και την αστυνομία και χλεύασε το σύστημα με τις απαγωγές πλουσίων και τις αλλεπάλληλες εντυπωσιακές αποδράσεις αποκτώντας έρεισμα στη λαϊκή πλειοψηφία. Η εν ψυχρώ εκτέλεσή του από την αστυνομία στο φινάλε της ταινίας αφήνει πολλά αναπάντητα ερωτηματικά για το αν ο Μερίν ήταν πράγματι κίνδυνος για το σύστημα ή απλώς ένας επικίνδυνος μεν, φαντασμένος δε, κακοποιός. Η ταινία απέσπασε στη διοργάνωση των Σεζάρ του 2009 τα Βραβεία Σεζάρ Καλύτερου Α’ ανδρικού ρόλου, Σεζάρ Καλύτερου σκηνοθέτη και Σεζάρ Καλύτερου ήχου.
Υπ’ αριθμόν 1 Δημόσιος Κίνδυνος (Mesrine: Public Enemy Number One/Mesrine: L’instinct de mort, 2008)
Σκηνοθεσία: Ζαν-Φρανσουά Ρισε
Ηθοποιοί: Βενσάν Κασέλ, Σεσίλ ντε Φρανς, Ζεράρ Ντεπαρντιέ, Ροΐ Ντιπουά, Ζιλ Λελούς, Έλενα Ανάγια
Διάρκεια: 110΄