Του Νίκου Αρτινού
Η περίπτωση του Αλέξη Καρδαρά και της δεύτερης και τελευταίας του ταινίας με τίτλο Γκίνες (2009) είναι εξαιρετική και ενδεικτική ενός διαφορετικού ύφους που – κάποιες φορές, μετρημένες στα δάχτυλα ενός χεριού! – διαφαίνεται στο ελληνικό σινεμά (ανάλογες περιπτώσεις είναι αυτή της Τώνιας Μισιαλή και της ταινίας της Παύση ή του Στιβ Κρικρή και της ταινίας του The Waiter). Είναι μερικοί δημιουργοί (πολύ λίγοι, δυστυχώς που με τις ταινίες τους δείχνουν ότι το ελληνικό σινεμά (όταν θέλει) δεν εξαντλείται σε τηλεοπτικοφανείς μπαρούφες, ούτε σε ενδοσκοπικές σαχλαμάρες διαφόρων δήθεν διανοούμενων (που γυρίζουν ταινίες που δεν αφορούν κανέναν άλλο παρά μόνο τους ίδιους και κάποιους κολλητούς τους). Το φιλμ βραβεύτηκε το 2009 στο κινηματογραφικό φεστιβάλ του Λος Άντζελες αποσπώντας τη διάκριση καλύτερης ελληνικής ταινίας. Μάλιστα, ο Τζιμ Γιαννόπουλος, ο τότε Πρόεδρος της 20th Century Fox και νυν Πρόεδρος της Paramount Pictures (ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Μάρτιο του 2017), δήλωσε ότι το Γκίνες είναι από τις καλύτερες ελληνικές ταινίες που έχει δει (!!).
Η ιστορία είναι πολύ απλή και καθόλου πρωτότυπη: Ο Ευτύχης είναι ένας μικροαπατεώνας που προσπαθεί να πιάσει την καλή με διάφορους όχι και τόσο νόμιμους τρόπους και σίγουρα όχι με τον ιδρώτα της τίμιας εργασίας του. Είναι φανατικός τζογαδόρος και έχει δοκιμάσει την τύχη του σε όλα τα τυχερά παιγνίδια. Δυστυχώς, η τύχη του ενώ στην αρχή του χαμογελά στη συνέχεια του φέρεται με αδυσώπητο τρόπο αφήνοντάς τον πάντα στα κρύα του λουτρού. Είναι τέτοια η γκίνια του που οι φίλοι του τού δώσανε το παρατσούκλι «Γκίνες» φτιάχνοντας και στιχάκι: «Απ’ τις πολλές τις γκίνιες, σε γράψανε στο Γκίνες/ και από Ευτύχη που σε λέγανε, τώρα σε λένε Γκίνες»…
Όταν ένας ετοιμοθάνατος κακοποιός του εκμυστηρεύεται την τοποθεσία ενός κρυμμένου θησαυρού, ο Ευτύχης ή Γκίνες ταξιδεύει σε ένα απομακρυσμένο ορεινό τοπίο της Ελλάδας αποφασισμένος αυτή τη φορά να αρπάξει την ευκαιρία από τα μαλλιά. Όμως, λογαριάζει χωρίς τον ξενοδόχο, όπου ξενοδόχος είναι ένας επαναπατρισθείς ομογενής, ο οποίος έχει εγκαταστήσει την ταβέρνα-καντίνα του στο σημείο όπου είναι θαμμένος ο θησαυρός. Η κατάσταση δυσκολεύει ακόμα πιο πολύ καθώς- πέρα από τον επαναπατρισθέντα Ελληναρά- στην ιστορία μπερδεύονται η εκρηκτική σύζυγός του και ο ενωμοτάρχης της περιοχής, ενώ στο κατόπι του βρίσκεται και ένας επικίνδυνος κακοποιός, ο οποίος αναζητά και αυτός το θησαυρό, αγνοώντας την ύπαρξη του Γκίνες.
Η ιστορία είναι μια κλασική ιστορία περιπέτειας που το ενδιαφέρον της εστιάζεται στην αναζήτηση θησαυρού (ή του “σπάσιμου” της γκίνιας, το «μαγκάφιν» που θα έλεγε ο Χίτσκοκ). Η ταινία είναι έξοχη και αυτό οφείλεται στην ιντριγκαδόρικη αφηγηματική δεινότητα του Αλέξη Καρδαρά, ο οποίος σκηνοθετεί το φιλμ με λιτότητα και απλότητα, προσφέροντας διαρκώς εντεινόμενο σασπένς σε συνδυασμό με άφθονο χιούμορ και καλογυρισμένες σκηνές δράσης. Σασπένς, χιούμορ και δράση: ένας ευφάνταστος συνδυασμός για μια σπουδαία κινηματογραφική ψυχαγωγία, από έναν σκηνοθέτη που ξέρει τι θέλει και, προπάντων, ξέρει πώς να ευχαριστήσει το θεατή. Ο εξαιρετικός Καρδαράς παίρνει τα μαθήματά του από τον ανεξάρτητο κινηματογράφο των αδερφών Κοέν (Μόνο Αίμα) και από συνεπείς μπιμουβάδες δημιουργούς όπως οι Τζον Νταλ (Δυτικά του Κόκκινου Βράχου) και Σαμ Ράιμι (Ένα απλό σχέδιο) και προσαρμόζει την ολιγοπρόσωπη και τη διαμέσου συνεχών ανατροπών, τελικά, πολύπλοκη ιστορία του στην ελληνική πραγματικότητα με όλες τις φολκλόρ ιδιαιτερότητές της, οι οποίες λειτουργούν προς όφελος της ανάπτυξης της πλοκής και της θέασης. Θεωρώ ότι είναι μια από τις καλύτερες ελληνικές ταινίες των τελευταίων χρόνων.
Οι χαρακτήρες είναι ολοζώντανοι, αναγνωρίσιμοι και πραγματικοί. Μέσα από τις καλογραμμένες ατάκες αποκτούν υπόσταση και δίνουν το έναυσμα για το τελικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών τόσο μεταξύ τους, όσο και με τους ίδιους τους εαυτούς τους. Δεν έχει σημασία αν κάποιοι από αυτούς τελικά δεν τα καταφέρνουν να επιβιώσουν. Σημασία έχει η αναμέτρηση. Πρώτα απ’ όλα, είναι ο ίδιος ο Γκίνες (τον υποδύεται ο Γιώργος Πυρπασόπουλος): καλό παιδί που η συνεχής ατυχία του τον έχει αναγκάσει να λειτουργεί βάση σχεδίου και να είναι καχύποπτος, βλοσυρός και δύστροπος απέναντι στους ανθρώπους και, κυρίως, απέναντι στις γυναίκες οι οποίες – αν δεν προσέξει- μπορεί να αποδειχθούν μεγάλος μπελάς. Θεωρεί ότι αν δεν παρεκκλίνει από το σχέδιο θα σπάσει η γκίνια.
Έπειτα, είναι ο ταβερνιάρης ομογενής Ελληναράς, ο οποίος δεν άντεχε τους ξένους στο «Νιου Ζίλαντ» και γύρισε στην Ελλάδα για να εκμεταλλευτεί τα κτήματα του πατέρα του (σε κάποια κατσάβραχα των Αγράφων). Ελπίζει πως κάποιοι πολυεθνικοί επενδυτές θα ανακαλύψουν το …θησαυρό της ελληνικής φυσικής ομορφιάς, θα αγοράσουν την περιουσία του και θα φτιάξουν μια πρώτης τάξεως ξενοδοχειακή μονάδα. Κλασικό ελληνικό στερεότυπο: ο Έλληνας που δεν αντέχει με τίποτα τους ξένους, περιμένει από αυτούς να τον χρηματοδοτήσουν και να τον σώσουν ποντάροντας στο αθάνατο ελληνικό, κουτοπόνηρο βλαχομπαρόκ ταπεραμέντο του. Πού να ξέρει ότι ένας πραγματικός θησαυρός είναι θαμμένος στην αυλή του! Εκπληκτικός ο Στέλιος Μάινας στο ρόλο.
Τα ίδια ισχύουν και για τον ενωμοτάρχη (τον υποδύεται ο Αντώνης Καφετζόπουλος), ο οποίος είναι διατεθειμένος να καταχραστεί την εξουσία του προκειμένου να ρίξει την όμορφη σύζυγο του ταβερνιάρη στο κρεβάτι. Στο ρόλο της συζύγου η Μαρκέλλα Γιαννάτου, η οποία κερδίζει την κάμερα με τα εξόφθαλμα σωματικά της προσόντα. Ήδη η κατάσταση μεταξύ όλων αυτών είναι τεταμένη, όταν καταφτάνει ο Γκίνες (ο οποίος πυροδοτεί απολαυστικές εκρηκτικές εξελίξεις ψάχνοντας για το θαμμένο θησαυρό). Όλα αυτά με φόντο μια υπέροχη ελληνική φύση, η οποία συμμετέχει στην τρέλα της ιστορίας με σουρεαλιστικές μετεωρολογικές εξάρσεις. Σε κάποια σκηνή, ενώ έχει λιακάδα… χιονίζει!
Το φινάλε είναι συναρπαστικό με τις ανατροπές να διαδέχονται η μία την άλλη αλλάζοντας συνεχώς την εξέλιξη της ιστορίας. Πέρα από την τελική έκβαση, το επιμύθιο είναι διαυγές: τη μοίρα μας τη φτιάχνουμε μόνοι μας. Αρκεί, να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα τις προκλήσεις που δε θα αλλοιώσουν το χαρακτήρα μας. Τη μουσική της ταινίας έγραψε ο Σταύρος Ξαρχάκος, όπως επίσης και την ιταλική καντσονέτα την οποία ερμηνεύει ο Μάριος Φραγκούλης.
Γκίνες (Guiness, 2009)
Σκηνοθεσία : Αλέξης Καρδαράς
Ηθοποιοί: Γιώργος Πυρπασόπουλος, Αντώνης Καφετζόπουλος, Μαρκέλλα Γιαννάτου, Στέλιος Μάινας, Δημήτρης Αλεξανδρής
Διάρκεια: 106΄