Το Ήρεμες ήταν οι Αυγές, το υποψήφιο για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας σοβιετικό αντιπολεμικό αριστούργημα του Stanislav Rostotskiy, θα προβληθεί το Σάββατο 11 Μαΐου προς τιμήν της 9η Μαΐου, Ημέρα της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών, στον ιστορικό κινηματογράφο τέχνης STUDIO new star art cinema με δωρεάν είσοδο.
Λίγα λόγια για την ταινία
Καρέλια, βορειοδυτικά της Ρωσίας, κοντά στη Φινλανδία, 1941, Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Σε αυτό το όμορφο και ήσυχο τοπίο, μακριά από την πρώτη γραμμή του πολέμου, υπάρχει αντιαεροπορική βάση, όπου ο δεκανέας Βάσκοφ εκπαιδεύει μια ομάδα νεαρών γυναικών. Μια γυναίκα το σκάει για να δει τον γιο της και βλέπει δύο Γερμανούς αλεξιπτωτιστές. Ο Βάσκοφ παίρνει μαζί του πέντε από τις γυναίκες για να αναχαιτίσει τους Γερμανούς. Αντί των δύο, όμως, υπάρχουν 16 αλεξιπτωτιστές και η ομάδα αυτή των πατριωτών μόλις αντιλήφθηκε πως πρέπει να δώσει την πρώτη της μάχη.
Ο Ροστότσκι στο Ήρεμες ήταν οι Αυγές που στηρίζεται σε μια μαεστρία, αλλά χωρίς εξάρσεις και μεγαλοστομίες, εξιστορεί ένα ασήμαντο επεισόδιο από τα χιλιάδες που διαδραματίστηκαν στις μάχες των Σοβιετικών κατά των Γερμανών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Χρησιμοποιώντας συνέχεια μονοχρωμίες, αναπλάθει με ρεαλισμό την καθημερινότητα του πολέμου (συνήθως απεικονίζεται σε γκρίζους τόνους), ενώ τα φωτεινά χρώματα (άσπρο, κόκκινο, πορτοκαλί) μας μεταφέρουν μακριά από αυτή, μέσα από τις αναμνήσεις των ηρώων.
Μια ομάδα πέντε γυναικών- πυροβολιστριών που μόλις έχουν αρχίσει να γνωρίζουν τη φρίκη του πολέμου, ξεκινούν με το διοικητή τους για μια επικίνδυνη αναγνωριστική αποστολή. Στην πορεία τους αυτή έρχονται αντιμέτωπες με 16 Γερμανούς κι ύστερα από σκληρές μάχες σκοτώνονται όλες.
Ο Ροστότσκι δεν ενδιαφέρεται τόσο για την απεικόνιση του ηρωισμού αυτών των γυναικών, αλλά για την ανάπτυξη των διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ τους και την εξέλιξη των χαρακτήρων τους: τη μεταμόρφωση των κοριτσιών από χαρούμενα παιδιά γεμάτα κέφι, διάθεση για έρωτα και χαρά (σκηνές του μπάνιου, του χορού και των συζητήσεων στους θαλάμους είναι πολύ αποκαλυπτικές) σε ριψοκίνδυνες και αποφασιστικές γυναίκες, που αναμετριούνται ακόμη και με το θάνατο.
Η αναφορά στις προσωπικές ιστορίες της καθεμιάς δημιουργεί γέφυρα με το παρελθόν, όταν ακόμα οι νέες ερωτεύονταν και οι γυναίκες γεννούσαν, δημιουργούσαν νέα πλάσματα αντί να σκοτώνουν. Αξιοπρόσεχτος είναι ο τρόπος που εξελίσσεται η σχέση με τον διοικητή: από ειρωνική γεμάτη δυσπιστία μεταβάλλεται σε βαθιά ανθρώπινη επικοινωνία, όπου έχουν πέσει τα προσωπεία κι αυτό που μετρά είναι η ουσιαστική επαφή κι όχι ο βαθμός.
Η ταινία, παρά τον ακαδημαϊσμό της, έχει θαυμάσιες λυρικές στιγμές, που απογειώνουν τον θεατή. Το σοβιετικό τοπίο με τα χρώματά του, η σκηνή στο βάλτο και η «παράσταση» που στήνουν οι γυναίκες για να παραπλανήσουν τον εχθρό, με κορυφαία αιχμή το μπάνιο της Ξένια στα παγωμένα νερά του ποταμού, αποτελούν εξάρσεις και υπερβάσεις της κατά τα άλλα αυστηρής γραφής.
Ο Ροστότσκι, αρθρώνοντας έναν προβληματισμό παράλληλο με του Έριχ Μαρία Ρέμαρκ και του Ουδέν νεότερο από το δυτικό μέτωπο, κάνει τελικά μια ταινία ύμνο στην ανθρώπινη φύση, που μέσα σε αυτή την εφιαλτική πραγματικότητα του πολέμου αποζητά τη γαλήνη, η οποία είναι, όπως διακηρύττει ο ποιητής, «ένα άπιαστο όνειρο».
Ήρεμες ήταν οι Αυγές (A Zori Zdes Tikhie/The Dawns Here Are Quiet, 1972)
Σκηνοθεσία: Stanislav Rostotskiy
Ηθοποιοί: Andrey Martynov, Irina Dolganova, Elena Drapeko
Διάρκεια: 188’