Της Καλλιόπης Αλέτρα
Ο πρώτος ήχος που ακούγεται σε κάθε επεισόδιο του The Sympathizer είναι το βουητό ενός προτζέκτορα. Όπως και το βραβευμένο με Πούλιτζερ μυθιστόρημα στο οποίο βασίζεται, η μίνι σειρά επτά επεισοδίων του HBO έχει τη δομή της ομολογίας ενός κρατουμένου, που γράφτηκε υπό πίεση σε κάποιο στρατόπεδο αναμόρφωσης στο Βιετνάμ τα χρόνια μετά τον πόλεμο. Μόνο που σε αντίθεση με το βιβλίο, που εκδόθηκε από τον συγγραφέα και εκτελεστικό παραγωγό Viet Thanh Nguyen το 2015, αυτή η ομολογία δεν διαβάζεται· βλέπεται, μια αλλαγή που προωθεί τόσο τις καινοτομίες όσο και τα λάθη της κατά τα άλλα πιστής μεταφοράς. Η ιστορία του Nguyen ήδη περιέχει έναν σχολιασμό για τις χολιγουντιανές αναπαραστάσεις της σύγκρουσης μέσω μιας παραμονής στo set μιας ταινίας που θυμίζει έντονα το Αποκάλυψη Τώρα. Όπως επανεξετάστηκε από τους showrunners Don McKellar και τον σπουδαίο Νοτιοκορεάτη auter Park Chan-Wook, το The Sympathizer μεταφέρει αυτά τα μετακειμενικά ζητήματα στο επίκεντρο του πυκνού, φιλόδοξου, ποικίλου τονικά πρότζεκτ του.
Ο Park είχε ασχοληθεί στο παρελθόν με την αγγλόφωνη τηλεόραση, υπογράφοντας μια – υποτιμημένη – μεταφορά του The Little Drummer Girl, μια ακόμη ιστορία που αφορά το πώς η κατασκοπεία διαβρώνει τη γραμμή μεταξύ του πραγματικού εαυτού του κατασκόπου και της υποτιθέμενης ταυτότητάς του. Ο πρωταγωνιστής του The Sympathizer είναι μια ανώνυμη φιγούρα γνωστή μόνο ως Captain (Hoa Xuande), ένας άνθρωπος που ζει στο μεταίχμιο πολλών διαφορετικών διττών φύσεων. Είναι μιγάς, γιος μιας Βιετναμέζας και ενός Γάλλου αποικιοκράτη, η ταυτότητα του οποίου παραμένει άγνωστη. Είναι μυστικός πράκτορας, ένθερμος κομμουνιστής ενσωματωμένος στους Αμερικανούς συμμάχους στον νότο της χώρας. Και ως αποτέλεσμα αυτών, βρίσκεται κυριολεκτικά ανάμεσα στους δύο πιο στενούς παιδικούς του φίλους: τον Bon (Fred Nguyen Khan), ο οποίος μισεί τους Βιετκόνγκ επειδή σκότωσαν την οικογένειά του, και τον Man (Duy Nguyen), ο οποίος είναι κρυφά ο χειριστής τού Captain στο – σύντομα – νικηφόρο απελευθερωτικό κίνημά τους.
Στα χρόνια της μυστικής του δράσης, αυτά τα ανταγωνιστικά ένστικτα έχουν μετατρέψει τον Captain σε έναν τύπο ιδανικού αφηγητή, ένα πραγματικά ουδέτερο μέρος που απορροφά και αντανακλά τις κοσμοθεωρίες των γύρω του. “Δεν είσαι το μισό του τίποτα – είσαι το διπλάσιο από τα πάντα”, του λέει η μητέρα του. Ο Captain δεν είναι ένα άδειο δοχείο που στερείται πραγματικών πεποιθήσεων. Αντίθετα, είναι ένας άνθρωπος που σηκώνει το βάρος πάρα πολλών πεποιθήσεων.
Ενώ όμως εδραιώνει τον Captain, το The Sympathizer ακολουθεί μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση όσον αφορά τους Αμερικανούς ομολόγους του. Η σειρά ανακοινώθηκε αρχικά με ένα μόνο μέλος του καστ: τον Robert Downey Jr., κάτοχο πλέον ενός βραβείου Όσκαρ. Αστέρες του κινηματογράφου που πρωταγωνιστούν σε μίνι σειρές είναι πλέον κάτι σύνηθες, αν και το The Sympathizer έχει ως στόχο να βγάλει από το επίκεντρο τύπους όπως τον Downey. Από την άλλη πλευρά, η δομική προκατάληψη της αμερικανικής κινηματογραφικής βιομηχανίας έχει οδηγήσει σε απουσία Βιετναμέζων κινηματογραφικών αστέρων. Το The Sympathizer αποτελεί μια τολμηρή λύση και στα δύο αυτά προβλήματα. Ο Downey υποδύεται όχι έναν αλαζονικό ιμπεριαλιστή, αλλά πολλές εκδοχές αυτού: τον μέντορα του Captain στη CIA στη σκοτεινή τέχνη της συλλογής πληροφοριών· τον καθηγητή ανατολικών σπουδών που τον δίδαξε ως φοιτητή στο Λος Άντζελες· τον βουλευτή που “καλλιεργεί” τους πρόσφυγες του Νοτίου Βιετνάμ στη Νότια Καλιφόρνια ως πολιτική βάση· και τον ιδιόρρυθμο σκηνοθέτη που προσλαμβάνει τον Captain ως σύμβουλο στην παραγωγή ενός μπλοκμπάστερ.
Το The Sympathizer σκιαγραφεί με λεπτομέρεια τις εσωτερικές διχόνοιες της μεταναστευτικής εμπειρίας των Βιετναμέζων – και όχι μόνο. Μετά την πτώση της Σαϊγκόν, συμπεριλαμβανομένης μιας συγκλονιστικής σεκάνς του διαδρόμου προσγείωσης που σκηνοθετεί ο Park με δεξιοτεχνική ένταση, η δράση μεταφέρεται στο Λος Άντζελες της δεκαετίας του 1970, όπου ο Captain δίνει αναφορά για το αναδυόμενο, πιθανότατα μάταιο σχέδιο ενός καθαιρεμένου Στρατηγού (Toan Le) να πάρει πίσω τη χώρα του, ενώ παριστάνει τον υπασπιστή του. (Όσο σουρεαλιστικό κι αν είναι το The Sympathizer, η αρμόδια ομάδα τοποθετεί τα γεγονότα σε υποβαθμισμένες αυλές μπανγκαλόου και ντινγκμπάτ των μέσων του αιώνα, δημιουργώντας έτσι μια συναρπαστική χρονοκάψουλα). Στη δική του εποχή, ο Captain δημιουργεί σχέση με τη Sofia Mori (Sandra Oh), μια Nisei γυναίκα που αυτοπροσδιορίζεται πρώτα ως Αμερικανίδα και μετά ως Γιαπωνέζα.
Το The Sympathizer δημιουργεί μια αντίθεση μεταξύ της νοσταλγίας του Captain για μια χαμένη πατρίδα και της πλήρους αφομοίωσης της Mori, εξερευνώντας παράλληλα το φάσμα μεταξύ αυτών των δύο πόλων. Η σειρά είναι πιστή στις ιδέες του Nguyen, καθώς και στην πλοκή του. Οι χαρακτήρες βγάζουν λόγους για το βαθύτερο νόημα της Αμερικής (“Αν δεσμευτείς πλήρως σε αυτή τη γη, γίνεσαι πλήρως Αμερικανός. Αλλά αν δεν το κάνεις, είσαι απλώς ένα περιπλανώμενο φάντασμα”) και τα όρια της ειρηνιστικής τέχνης (“Όσο μπορούμε να τα κρατήσουμε μέσα στα νεφελώδη όρια του ανθρωπισμού αλλά χωρίς πραγματική πολιτική ιδεολογία, είναι εντελώς ακίνδυνα”). Μέσα στο σκόπιμο χάος του, ωστόσο, το The Sympathizer μεταφέρει την αίσθηση του εξοργισμένου κι εξοργιστικού κόσμου του Nguyen, αντί απλώς να απαριθμεί τα επιδιωκόμενα συμπεράσματα του συγγραφέα. Η σειρά ενσωματώνει επίσης και τη δική της κριτική. “Από αμερικανική άποψη”, λέει ένας χαρακτήρας για το magnum opus του σκηνοθέτη, “είναι αρκετά προοδευτικό”. Όπως γνωρίζει ο Captain, είναι αδύνατο να συμπεριλάβει κανείς όλες τις αντιφάσεις ενός έθνους που βρίσκεται σε πόλεμο με τον εαυτό του, και το να αποφασίσει κανείς με βάση μια οπτική γωνία σημαίνει ότι αποκλείει πολλές άλλες.
Η σειρά είναι διαθέσιμη σε streaming από το HBO Max.