Του Γιάννη Τοτονίδη
Η Μετανάστευση είναι ένα πανάρχαιο φαινόμενο, που άρχισε στη γενέτειρα γη των ανθρώπων, την Αφρική, πολύ επίκαιρο στις μέρες μας. Τα είδη και οι αιτίες της ποικίλλουν. Εμείς, στη συγκεκριμένη ταινία, θα εστιάσουμε στην “εσωτερική” μετανάστευση και στους λόγους που τη διέπουν.
Χαρακτηριστικό των νέων κάθε εποχής, κάθε χώρας, κάθε πολιτισμού, είναι η τόλμη, η φιλοδοξία, τα όνειρα, οι ρηξικέλευθες ιδέες τους, η Αλλαγή, η ανατροπή και γενικά η τάση να δραπετεύσουν από τα τετριμμένα. Χαρακτηριστικό των νέων είναι η επιθυμία να αλλάξουν τον κόσμο, να απλώσουν τα φτερά τους και να πετάξουν ψηλά στον ήλιο, χωρίς να νοιάζονται αν οι φλογισμένες ακτίνες του θα τα καψαλίσουν. Για κάθε τέτοιο νέο είναι λογικό η επαρχιακή ζωή να αποτελεί τέλμα για τη ζωή του και να θέλει να δραπετεύσει από αυτήν.
Η Κριστίν ΜακΦέρσον, αυτοαποκαλούμενη Lady Bird (Πασχαλίτσα), είναι μια φιλόδοξη τελειόφοιτος του σχολείου. Ζει στα προάστια του Σακραμέντο και οι ανησυχίες της δεν της επιτρέπουν να περιοριστεί στα στενά όρια της επαρχιακής ζωής. Επιθυμεί να απελευθερωθεί από το “κλουβί” του συντηρητισμού που είναι εγκλωβισμένη. Ονειρεύεται μια διαφορετική ζωή, στους πλούσιους ουρανοξύστες της Ανατολικής Ακτής, με τα μεγάλα πανεπιστήμια και την κοσμοπολίτικη ζωή. Εισιτήριο για αυτό το ταξίδι της είναι οι βαθμοί που πρέπει να μείνουν υψηλοί, ώστε να της προσφέρουν το πολυπόθητο διαβατήριο για τη Μεγάλη Πόλη.
Πώς όμως να μη θέλει κάτι διαφορετικό με την οικογένεια που αναγάζεται να συνυπάρχει; Η μητέρα της αρέσκεται να ακούει στο αυτοκίνητο, καθώς οδηγεί, το θεατρικό “Τα Σταφύλια Της Οργής” του Τζον Στάινμπεκ και να κλαίει σε κάθε άκουσμά του. Είναι υπεπροστατευτική και διαρκώς επικριτική μαζί της. Η πίεση της μητέρας της είναι τόσο έντονη, ώστε κάποια φορά η Πασχαλίτσα άνοιξε την πόρτα του αυτοκινήτου και πήδηξε έξω.
Ο πατέρας της, από την άλλη, διατηρεί μια καλή σχέση μαζί της, αλλά είναι άβουλος. Αιτία η απόλυσή του από την εταιρία όπου εργάζεται και η αναγκαστική εργασία της γυναίκας του με διπλοβάρδιες. Ο οικονομικά ισχυρότερος είναι ο ταξικά ισχυρότερος. Εντούτοις, ο πατέρας είναι πρόθυμος να τη βοηθήσει με την αίτηση χρηματοοικονομικής βοήθειας. Ο αδελφός της, αν και έχει σπουδάσει στο Μπέρκλι, εργάζεται σε ένα σούπερ-μάρκετ και δεν έχει ιδιαίτερα καλές σχέσεις μαζί της.
Ο μόνος τρόπος για να ισορροπήσει όλα αυτά τα συγκρουόμενα συναισθήματα που την πλημμυρίζουν καθημερινά, είναι μια εξωσχολική θεατρική ομάδα. Εκεί γνωρίζει νέους φίλους, τους πρώτους της έρωτες και μια έντονη δημόσια ζωή. Εκεί θα νιώσει την πρώτη της ερωτική απογοήτευση και θα κατανοήσει την έννοια της φιλίας. Και όταν κάποτε, μαζί με την ενηλικίωσή της, καταφέρει να απλώσει τα φτερά της μακριά από το Σακραμέντο, θα διαπιστώσει τελικά πόσο σφικτά είναι τα δεσμά της οικογένειας. Τότε θα ανακαλύψει ότι δεν είναι η Lady Bird (Πασχαλίτσα), αλλά η Κριστίν.
Το «Lady Bird» αποτέλεσε την indie έκπληξη στις πρόσφατες Χρυσές Σφαίρες, αποσπώντας δύο βραβεία (Καλύτερης Ταινίας και Α΄ Γυναικείου ρόλου) και σκηνοθετικό ντεμπούτο της ηθοποιού Γκρέτα Γκέργουικ (του «Frances Ha»), η οποία υπογράφει και το Σενάριο. Λαμβάνοντας το όλο υπονοούμενο σχόλιο της Νάταλι Πόρτμαν για παντελή γυναικεία απουσία από τα βραβεία Σκηνοθεσίας, υποψιάζομαι ότι θα της στρωθεί το οσκαρικό κόκκινο χαλί, τουλάχιστον στις υποψηφιότητες. Όλα αυτά όμως δεν είναι τόσο απρόσμενα και τόσο ξαφνικά. Αν ανατρέξει κανείς στην πορεία της Γκέργουικ, θα δει ότι εδώ και μια δεκαετία, εκτός από ηθοποιός, σε κάποιες ταινίες της συνυπογράφει το Σενάριο, ενώ στο «Nights and Weekends» (2008), εκτός από ηθοποιός υπήρξε και συνσκηνοθέτης και Παραγωγός.
Προσωπικά θεωρώ υπερεκτιμημένο το θόρυβο που προκλήθηκε γύρω από την ταινία. Κωμωδία δεν είναι, ίσως όμως θα μπορούσε να ειπωθεί “κοινωνική κωμωδία” με την έννοια ότι θίγονται κάποια κοινωνικά ζητήματα. Όχι σε ιδιαίτερο βάθος, ούτε με οξύτητα. Οι διάλογοι είναι φλύαροι, ανούσιοι κάποιες στιγμές και μακροσκελείς. Ναι μεν διαθέτει στοιχεία ανεξάρτητου αμερικάνικου σινεμά, αλλά από εκεί και πέρα δεν έχει ούτε κάτι φρέσκο, ούτε κάτι ιδιαίτερο, όπως αφήνεται να εννοηθεί. Γενικά, είναι αμιγώς μια γυναικεία ταινία: από μια γυναίκα (σεναριογράφο και σκηνοθέτη), με κεντρικό χαρακτήρα μια γυναίκα, κάτω από το γυναικείο πρίσμα. Σε άλλες ταινίες αυτό λειτούργησε επικοδομητικά. Εδώ όμως, αν και μικρής διάρκειας, προκαλεί κούραση.
LADY BIRD
Σκηνοθεσία: Γκρέτα Γκέργουιγκ
Ηθοποιοί: Σίρσα Ρόναν, Λόρι Μέτκαλφ, Τρέισι Λετς, Μπίνι Φελντστάιν, Λούκας Χέτζις, Τίμοθι Σαλαμέ
Διάρκεια: 93΄
*Η ταινία Lady Bird θα κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους την Πέμπτη 1 Μαρτίου 2017
* Ο Γιάννης Τοτονίδης από μικρός αρέσκονταν στις εκρήξεις. Για να γλιτώσουν οι γονείς του την ανατίναξη του σπιτιού τους, τον έπεισαν να σπουδάσει Χημικός (απόφοιτος του Α.Π.Θ.). Η “εκρηκτικότητα” του ψυχισμού του τον ώθησε να ασχοληθεί με την 7η Τέχνη. Έγινε μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών (ΕΕΣ), μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Σκηνοθετών (F.E.R.A.), μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (Π.Ε.Κ.Κ.) και μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI). Πρόσφατα έγινε και μέλος της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Στο παρελθόν υπήρξε Μουσικός Παραγωγός και Επιμελητής Κινηματογραφικών Εκπομπών, καθώς επίσης και Τηλεοπτικός Παρουσιαστής Κινηματογραφικών Εκπομπών. Τελευταία πειραματίζεται με τη μαγειρική και προκαλεί μόνο γαστρονομικές εκρήξεις.