Γράφει ο Νίκος Αλέτρας-Αρτινός
«Η ζωή μου είναι μια βαλίτσα…Είμαι ένας Μεξικάνος ταξιδευτής». Κάπως έτσι προσδιορίζει την καλλιτεχνική του πορεία σε συνδυασμό με την εθνολογική του ταυτότητα ο πάντα χαμογελαστός και ευτραφής Μεξικάνος σκηνοθέτης Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο. Ο Ντελ Τόρο είναι ένας από την τριάδα των δημιουργών που έγιναν γνωστοί ως «Οι Τρεις Αμίγκος» λόγω της κοινής τους εθνικής καταγωγής αλλά και των κοινών προβληματισμών των έργων τους. Οι άλλοι δύο είναι ο Αλφόνσο Κουαρόν (Θέλω και τη μαμά σου, Τα Παιδιά των Ανθρώπων, Roma) και ο Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιαρίτου (21 Γραμμάρια, Βαβέλ).
Η ζωή-βαλίτσα του ταξιδευτή Ντελ Τόρο περιέχει αρκετές ταινίες-σταθμούς που χαρακτηρίζονται από καλλιτεχνικο-εμπορικό πλουραλισμό και αντιφατικότητα. Από τη μια είναι το Χόλιγουντ και από την άλλη ο Ισπανικός κινηματογράφος. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των ταινιών του είναι η παρουσία των «τεράτων». Παράδειγμα ο τερατόμορφος δαίμονας Hellboy, ο γνωστός comic ήρωας της Marvel, που, ενώ προέρχεται από τα κατάβαθα της κόλασης, μάχεται στο πλευρό του καλού αντιμετωπίζοντας με επιτυχία όχι μόνο τους «κολασμένους» δαίμονες-συναδέλφους του, αλλά πάνω απ’ όλα τις σειρήνες της σκοτεινής φύσης του. Την ίδια θεματική είχε και το φιλμ του Ντελ Τόρο Blade II με ήρωα τον μεταλλαγμένο βρικόλακα (κυκλοφορεί με άνεση στο φως της ημέρας) Blade (τον υποδύθηκε αρκετά πειστικά ο μαύρος ηθοποιός Γουέσλεϊ Σνάιπς), που έχει βαλθεί να αφανίσει τη φυλή των ομοειδών του βρικολάκων από προσώπου γης.
Οι χολιγουντιανοί ήρωες του Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο αντιμετωπίζουν τους δαίμονές τους. Το ίδιο φαίνεται να κάνει και ο ίδιος. Γεννήθηκε το 1964 στην Γκουανταλαχάρα στο Μεξικό και μεγάλωσε υπό την επίβλεψη της γιαγιάς του μέσα σε ένα αυστηρό ρωμαιοκαθολικό περιβάλλον. Το ενδιαφέρον του για τον κινηματογράφο άρχισε από τα πρώιμα εφηβικά χρόνια. Αργότερα μαθήτευσε κοντά στον μαιτρ των ειδικών εφέ και του μακιγιάζ Ντικ Σμιθ (ήταν υπεύθυνος για τις τρομακτικές σκηνές στο θρυλικό φιλμ του Γουίλιαμ Φρίντκιν Ο Εξορκιστής). Αφού δούλεψε για αρκετά χρόνια ως παραγωγός και σκηνοθέτης διαφόρων τηλεοπτικών προγραμμάτων στη μεξικάνικη τηλεόραση και αφού ίδρυσε τη δική του εταιρία ειδικών εφέ (την ονόμασε… «Νεκροτοπία»), το 1993 γυρίζει την πρώτη του κινηματογραφική ταινία με τίτλο Cronos. Το φιλμ γνώρισε τεράστια καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία ( κέρδισε εννέα βραβεία της Μεξικάνικης Ακαδημίας Κινηματογράφου και το Βραβείο της Διεθνούς Εβδομάδας Κριτικής στο Φεστιβάλ των Καννών) οδηγώντας τον στο Χόλιγουντ και στην ταινία Mimic (1997) με την Μίρα Σορβίνο. Η ταινία δημιούργησε ένα ατμοσφαιρικό κλίμα διαρκώς αυξανόμενης απειλής και έντασης με τον Ντελ Τόρο να διαμορφώνει και να τελειοποιεί την ιδιαίτερη σκηνοθετική του οπτική. Την περίοδο των γυρισμάτων του Mimic ο πατέρας του πέφτει θύμα βάναυσης απαγωγής κάτι που επηρέασε ψυχολογικά τον Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο και τον έκανε, ευάλωτο στις πιέσεις και τις παρεμβάσεις των παραγωγών αλλοιώνοντας- εν μέρει-, το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Ο πατέρας του τελικά αφέθηκε ελεύθερος μετά από 72 ημέρες ομηρίας, αφού προηγουμένως πληρώθηκαν τα λύτρα.
Το 2001 γυρίζει στην Ισπανία το ατμοσφαιρικό θρίλερ φαντασμάτων Η ραχοκοκαλιά του διαβόλου που εκτυλίσσεται στη διάρκεια του Ισπανικού εμφυλίου πολέμου. Το 2002 επιστρέφει στο Χόλιγουντ και γυρίζει τη συνέχεια της κινηματογραφικής μεταφοράς του comic Blade ΙΙ, ενώ το 2004 γυρίζει το Hellboy I με πρωταγωνιστή τον καρατερίστα Ρον Πέρλμαν. Το 2006 ξανά στην Ισπανία κινηματογραφεί το καλλιτεχνικών αξιώσεων θρίλερ φαντασίας και τρόμου Ο Λαβύρινθος του Πάνα που παίρνει διθυραμβικές κριτικές ενώ τα πάει εξίσου καλά και στις εισπράξεις. Το 2013 γυρίζει Το Δαχτυλίδι της Φωτιάς, το 2015 τον Πορφυρό Λόφο και το 2017 σκηνοθέτησε την ταινία Η Μορφή του Νερού, η οποία κέρδισε 4 Όσκαρ από 13 υποψηφιότητες και τον Χρυσό Λέοντα στο φεστιβάλ της Βενετίας και ο Ντελ Τόρο το Όσκαρ, τη Χρυσή Σφαίρα και το BAFTA καλύτερης σκηνοθεσίας.
Η κινηματογραφική αισθητική των ταινιών του Ντελ Τόρο συνδυάζει τον ονειρικό ποιητικό τρόμο με τους δαίμονες της ρωμαιοκαθολικής διδαχής και τα παγανιστικά σύμβολα της αρχαίας εποχής. Ταυτόχρονα οι ήρωες του αντιμετωπίζουν πολλαπλά ηθικά διλήμματα σχετικά με το τι είναι Σωστό και Λάθος ή Καλό και Κακό χωρίς, τελικά, να βρίσκουν απαντήσεις. Αυτό που υποστηρίζει ο Ντελ Τόρο είναι ότι πολλές φορές υπάρχει μια τρομαχτική σύγχυση: Το Σωστό είναι Κακό και το Λάθος είναι Καλό. Γι’ αυτό και ο κολασμένος Hellboy φοράει στον καρπό του αριστερού του χεριού τον Σταυρό, το αιώνιο σύμβολο της χριστιανικής θυσίας!
Πάντως ο φυτοφάγος Ντελ Τόρο (σταμάτησε να τρώει κρέας από τότε που είδε για πρώτη φορά την ταινία «Ο σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι»!) αντιμετωπίζει τους δαίμονες του με το να τους ζωντανεύει στη μεγάλη οθόνη. Δίνοντάς τους σάρκα και οστά με τα τρομερά του «ρεαλιστικά» εφέ φαίνεται να τους νικάει ή τουλάχιστον να τους εξορκίζει για λίγο. Γι’ αυτό είναι λάτρης του γοτθικού και φανταστικού κινηματογραφικού είδους. Έχει επίσης γράψει μια σημαντική μελέτη για τις ταινίες του Άλφρεντ Χίτσκοκ, ενώ έχει πια και τη δική του εταιρία παραγωγής με την επωνυμία “Tequila Gang”.