Οι Αφοι Κοέν σπάνε το «απόρρητο» της τεράστιας κοινωνικής σημασίας των βλακών!..

Του Νίκου Αρτινού

Ο Όσμπουρν Κοξ (Τζον Μάλκοβιτς) είναι υπάλληλος της CIA και αποτυχημένος σε όλους τους τομείς της ζωής του: πίνει, η δουλειά είναι χάλια και η γυναίκα του έχει εραστή τον Χάρι Φάρερ (Τζορτζ Κλούνι). Όταν ο Όσμπουρν απολύεται από τη δουλειά αποφασίζει να γράψει ένα μνημόνιο με μυστικά της επαγγελματικής του ζωής, που περιέργως φτάνει στα χέρια της άλλης ερωμένης του Χάρι, της Λίντα (Φράνσις ΜακΝτόρμαντ) και του συναδέλφου της Τσαντ (Μπραντ Πιτ). Πεπεισμένοι ότι αυτή είναι η ευκαιρία τους για να βγάλουν καμιά πεντάρα, πηγαίνουν την …”ανακάλυψή” τους κατευθείαν στους Ρώσους!

Οι Αφοι Κοέν γύρισαν μια ταινία το 2008 που δεν μπορεί εύκολα να την κατατάξει κάποιος σε συγκεκριμένο είδος (όπως, άλλωστε, όλες τις ταινίες τους). Ένας απλός χαρακτηρισμός θα μπορούσε να είναι «διασκεδαστική κατασκοπική κωμωδία παρεξηγήσεων και καταστάσεων». Η ταινία περιέχει μερικές πολύ κωμικές σκηνές που δημιουργούνται εξαιτίας των εύστοχων περιπλοκών της ιστορίας και των πολύ καλών ερμηνειών (ο Μπραντ Πιτ  στον ρόλο του κουλ χαζο-πόνηρου ξανθού γυμναστή Τσαντ είναι φοβερός). Το φιλμ περιέχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας κατασκοπικής ταινίας: παρακολουθήσεις, ανατροπές, φόνους, κλεμμένα και απόρρητα έγγραφα και περίεργους έρωτες. Όλα αυτά όμως αποτελούν τον φόντο για να σχολιάσουν  οι δύο τρομεροί Εβραίοι την ηλιθιότητα και την βλακεία. Ο πραγματικός πρωταγωνιστής της ταινίας είναι ο «βλάκας», ο οποίος αποδεικνύεται ανίκητος. Ο σχολιασμός των Κοέν, θυμίζει τα κείμενα του Ευάγγελου Λεμπέση, ο οποίος παρουσίασε με αδιάσειστα τεκμήρια την παντοδυναμία του βλάκα στο πόνημά του «Ἡ Τεράστια Κοινωνικὴ Σημασία τῶν Βλακῶν ἐν τῷ Συγχρόνῳ Βίῳ».

Σε μια σκηνή της ταινίας η Φράνσες Μακ Ντόρμαντ λέει στον Μπραντ Πιτ: «Πρέπει να φορέσεις κοστούμι». Όταν αυτός αντιδρά η Μακ Ντόρμαντ τον αποσβολώνει: «Δεν καταλαβαίνεις; Θα φορέσεις κοστούμι για να μην ξεχωρίζεις». Ο βλάκας λατρεύει την ομοιομορφία. Αισθάνεται άβολα με όποιον ξεχωρίζει. Θέλει να καταστρέψει τον ευφυή και να τον ταπεινώσει μετατρέποντάς τον σε όμοιό του. Ένας ευφυής και έξυπνος άνθρωπος αν θέλει να γλιτώσει από τους βλάκες θα πρέπει να κάνει τον…βλάκα. Το φιλμ είναι γεμάτο ματαιόδοξους βλάκες. Από τα αφεντικά της CIA (η γραφειοκρατία των κρατικών υπηρεσιών ήταν ανέκαθεν το δομικό στήριγμα της βλακείας) και την σύζυγο του Κόξ μέχρι τη Λίντα που θέλει να κάνει πλαστικές εγχειρήσεις για να γίνει πιο όμορφη (δεν διστάζει να πουλήσει κρατικά μυστικά στους Ρώσους και όταν αυτοί αρνούνται, επικαλείται τον πατριωτισμό της και τους λέει ότι δεν έχουν το δικαίωμα να φέρονται σε μια Αμερικανίδα πολίτη με αυτό τον τρόπο!) και τον Χάρι Φάρερ ο οποίος είναι αμετανόητο «καμάκι» και επιδίδεται σε περίπλοκες κατασκευές σεξουαλικού περιεχομένου. Μόνο ο Κοξ ξεφεύγει από την τροχιά της βλακείας αν και η ματαιοδοξία του είναι αυτή που τον καταστρέφει. Στο φινάλε της ταινίας φωνάζει με αγανάκτηση: «Μια ζωή πολεμώ στρατιές ηλιθίων». Έτσι λοιπόν μέσα από μια κατ’ επίφαση κατασκοπική κωμωδία οι Αφοι Κοέν προσφέρουν ένα απολαυστικό κινηματογραφικό εγχειρίδιο για τους βλάκες και τους ηλίθιους όχι μόνο της Αμερικής, αλλά όλου του κόσμου.

Διαβάστε   "Οι τρεις πινακίδες έξω από το Έμπινγκ, στο Μιζούρι": για να σε γονατίσουν, πρέπει να γονατίσεις...

 

Καυτό Απόρρητο (Burn After Reading, 2008)

Σκηνοθεσία : Ίθαν Κοέν, Τζόελ Κοέν

Ηθοποιοί: Μπραντ Πιτ, Τζορτζ Κλούνι, Φράνσις ΜακΝτόρμαντ, Τζον Μάλκοβιτς, Τίλντα Σουίντον, Ρίτσαρντ Τζένκινς

Διάρκεια: 96΄