Τοποθετημένο στο 1892, το «Ταξιδεύοντας με τον Εχθρό μου» αφηγείται την ιστορία του λοχαγού Τζόζεφ Τζ. Μπλόκερ (Κρίστιαν Μπέιλ) που, κόντρα στις σθεναρές πεποιθήσεις του, συμφωνεί να συνοδεύσει το Κίτρινο Γεράκι (Ουές Στάντι) – έναν ετοιμοθάνατο πολέμαρχο των Ινδιάνων Τσεγιέν – και την οικογένειά του πίσω στη γη τους. Κατά το εξαντλητικό και επικίνδυνο ταξίδι τους από το Οχυρό Μπέρινγκερ, ένα απομονωμένο στρατιωτικό φυλάκιο στο Νέο Μεξικό, προς τα βοσκοτόπια της Μοντάνα, οι μέχρι πρότινος εχθροί συναντούν μια νεαρή χήρα (Ρόζαμουντ Πάικ) της οποίας η οικογένεια δολοφονήθηκε άγρια.
Μια ιστορία για το τότε και το τώρα
Πώς αφηγείται κανείς μια ιστορία που, αν και λαμβάνει χώρα το 1892 στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα μπορούσε να συμβαίνει στη Βαγδάτη του σήμερα; Στο σύμπαν του «Ταξιδεύοντας με τον Εχθρό μου», η βία δεν κάνει διακρίσεις και τα όρια μεταξύ συμμάχου-εχθρού και νικητή-χαμένου είναι θολά.
Όταν ο σκηνοθέτης της ταινίας, Σκοτ Κούπερ (Ανίερη Συμμαχία, Crazy Heart), έλαβε ένα χειρόγραφο σενάριο από τον εκλιπόντα σεναριογράφο Ντόναλντ Στιούαρτ (Το Κυνήγι του Κόκκινου Οκτώβρη, Παιχνίδια Ολέθρου) μαγεύτηκε από το βάθος του. «Πάντα ήθελα να κάνω ένα ουέστερν» δηλώνει. «Ήθελα, όμως, να το κάνω με τους δικούς μου όρους ώστε η ταινία να αντικατοπτρίζει και την κατάσταση στη σημερινή Αμερική, όσον αφορά τη φυλή και την κουλτούρα. Όλοι ξέρουμε πόσο κακοποιήθηκαν οι γηγενείς Αμερικάνοι και αυτό είναι κάτι που συμβαίνει και σήμερα προς τους έγχρωμους. Το βλέπεις να συμβαίνει και στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Οπότε η ταινία αγγίζει ζητήματα οικουμενικά».
Έχοντας εξαρχής κατά νου τον καλό του φίλο Κρίστιαν Μπέιλ για τον ρόλο του λοχαγού Μπλόκερ, ο Κούπερ «έραψε» το σενάριο πάνω του. Όταν ο Μπέιλ το διάβασε, εντυπωσιάστηκε από τα διαχρονικά στοιχεία που αναδείκνυε η ιστορία. «Θα μπορούσε να έχει συμβεί οποτεδήποτε στην αμερικάνικη ιστορία. Έβλεπα το Οχυρό Μπέρινγκερ σαν τις φυλακές του Abu Ghraib στο Ιράκ» αναφέρει ο ηθοποιός.
Η αυθεντικότητα είναι κλειδί
Για να μπορέσουν οι ηθοποιοί να αναπαραστήσουν πιστά και σε βάθος τους χαρακτήρες, ο Κούπερ συνεργάστηκε με τον αναγνωρισμένο σκηνοθέτη Κρις Ερ (Σήματα Καπνού) και τον Ακαδημαϊκό Δρ. Τζοέλι Πράουντφιτ. Οι δυο τους έχουν ιδρύσει τον οργανισμό The Native Networkers που φέρνει σε επαφή δημιουργούς από τον χώρο της τηλεόρασης και του σινεμά με υλικό το οποίο προάγει την πιστή απεικόνιση της κουλτούρας των Ιθαγενών. «Οι άνθρωποι που μας συμβούλεψαν για την ταινία ήταν απίστευτοι, μου έμαθαν πράγματα τα οποία η έρευνά μου δεν θα μπορούσε να μου μάθει» αναφέρει ο Κούπερ. «Ήταν κάθε μέρα στα γυρίσματα για να βοηθάνε τους ηθοποιούς με τη γλώσσα, τις χειρονομίες, τα τελετουργικά κτλ. Η δουλειά τους ήταν υψίστης σημασίας και έδωσε σε όλους μας τεράστια χαρά».
Στην ταινία ακούμε πολλούς από τους διαλόγους στη σπάνια διάλεκτο των Νοτίων Τσεγιέν. Για να γίνει αυτό, ο Έρ μίλησε με ανθρώπους που όχι μόνο μιλούσαν άπταιστα τη γλώσσα αλλά γνώριζαν και πώς ακριβώς ακουγόταν στα τέλη του 19ου αιώνα. «Το μεγαλύτερο αίτημα από πλευράς του Σκοτ και του Κρίστιαν ήταν εμείς, ως σύμβουλοι, να αποδώσουμε σωστά όλο αυτό» λέει ο Ερ. «Το να ακούς αυτή τη σπάνια γλώσσα να μιλιέται στη μεγάλη οθόνη σωστά και με σεβασμό από τον Κρίστιαν, τον Ουές και την Ρόζαμουντ είναι κάτι το υπέροχο» συμπληρώνει, ενώ ο Μπέιλ αναφέρει χαριτολογώντας: «Είναι απίστευτα δύσκολο το ρημάδι, όμως είναι υπέροχο. Η σωστή εκφορά της γλώσσας μού επέτρεψε να καταλάβω μερικά παραπάνω πράγματα για το σύστημα αξιών των Τσεγιέν».
Αναπαριστώντας το 1892
Εκτός από τη γλώσσα, μεγάλη σημασία δόθηκε στην τοποθεσία και στα κοστούμια τα οποία θα απεικόνιζαν καλύτερα την εποχή. Ο Κούπερ «επιστράτευσε» τρεις ανθρώπους που εκπέμπουν στο ίδιο μήκος κύματος και θα μπορούσαν να εκπληρώσουν το όραμά του για αυθεντικότητα. Έτσι, ο Μασανόμπου Τακαγιανάγκι (Οδηγός Αισιοδοξίας, Spotlight: Όλα στο Φως) ανέλαβε τη φωτογραφία της ταινίας, ο βραβευμένος με Όσκαρ Ντόναλντ Γκράχαμ Μπερτ (To Κορίτσι που Εξαφανίστηκε, Η Απίστευτη Ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάτον) τη διεύθυνση παραγωγής και η Τζένι Έγκαν (Beasts of No Nation) τα κοστούμια.
Οι τοποθεσίες που επιλέχθηκαν ήταν το Νέο Μεξικό και το Κολοράντο, τόσο λόγω της άγριας ομορφιάς τους, όσο κι επειδή τα δύο αυτά μέρη αυτά ισορροπούν αρμονικά ανάμεσα στον σύγχρονο κόσμο και την Παλιά Δύση. Στη φωτογραφία του Τακαγιανάγκι, το δυνατό και έντονο φως του Νέου Μεξικού εντείνει την ένταση, πλαισιώνοντας ιδανικά τις κρίσιμες στιγμές του σκληρού ταξιδιού. Στο ίδιο κλίμα, η χρωματική παλέτα του Μπερτ αντλεί από τις αντιθέσεις του φωτός. Αποφεύγοντας το χρώμα, ο Μπερτ διατηρεί μια σχεδόν ασπρόμαυρη αισθητική που τονίζεται από τη ζεστή σέπια. «Ήταν πολύ σημαντικό η παλέτα να ταιριάζει με τη εποχή και ταυτόχρονα να θυμίζει πόσο απλή και ταυτόχρονα δύσκολη ήταν η ζωή τότε» αναφέρει ο Κούπερ.
Σπουδαίο ρόλο στην αποτύπωση της εποχής αλλά και των χαρακτήρων έπαιξαν και τα κοστούμια. Καθώς τα κεντρικά πρόσωπα έχουν χάσει την ταυτότητά τους, η Έγκαν χρησιμοποίησε τα ρούχα για να δείξει ποιοι είναι. «Εκτός από το να παραπέμπουν σε μια συγκεκριμένη εποχή, τα ρούχα έχουν άμεση σχέση με τους χαρακτήρες, επηρεάζουν την εξέλιξή τους στην ιστορία» λέει ο Κούπερ με ενθουσιασμό. «Η Τζένι ξέρει πραγματικά πώς να βάζει έναν ηθοποιό στον ρόλο του μέσα από τα ρούχα».
Τρεις σπουδαίοι ηθοποιοί σε τρεις σπουδαίους ρόλους
Για να χτίσει τον δύσκολο χαρακτήρα του λοχαγού Τζόζεφ Τζ. Μπλόκερ, ο Κούπερ δούλεψε μαζί με τον Μπέιλ. «Τον πήραμε από το μηδέν και σιγά σιγά του δώσαμε ζωή» δηλώνει ο σκηνοθέτης. «Ο Κρίστιαν μπήκε πραγματικά μέσα στον χαρακτήρα, τον εμπότισε με τραχύτητα και σκληράδα τόσο σωστά, όπου θα νόμιζε κανείς ότι τον ρόλο έφτιαξε άνθρωπος από τον Αμερικάνικο Νότο».
Ο Κρίστιαν Μπέιλ ανέπτυξε ένα πλούσιο συναισθηματικό υπόβαθρο για τον Μπλόκερ, έναν άντρα ο οποίος έχει εσωτερικεύσει το τραύμα του πολέμου τόσο βαθιά, που έχει αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του. «Είναι απόλυτος ως προς την ηθική των πράξεών του μέχρι που ξαφνικά όλα αναποδογυρίζονται. Πώς μπορεί κάποιος σαν αυτόν να αμφισβητήσει όλα όσα γνώριζε μέχρι σήμερα;» λέει ο Μπέιλ για τον ρόλο του.
Ο Μπλόκερ κουβαλάει τραγικότητα, καθώς αναγνωρίζει ότι δεν είναι παρά ένα πιόνι στο συγκεκριμένο «παιχνίδι». Όταν καλείται να οδηγήσει στη Μοντάνα το Κίτρινο Γεράκι, τον άνθρωπο που ευθύνεται για το σφάγιασμα των ανδρών του, αρνείται πεισματικά. Ώσπου η απειλή του στρατοδικείου τον αναγκάζει να υποχωρήσει. Νιώθει προδομένος καθώς οι θυσίες που έκανε στο όνομα της πατρίδας πάνε στράφι. Στην πορεία του ταξιδιού όμως, θα αντιληφθεί πως οι Τσεγιέν δεν διαφέρουν και πολύ από τους δικούς του…
«Ο Ουές Στάντι ανήκει στους σπουδαίους ηθοποιούς και αν δεν τον είχαμε, δεν ξέρω αν θα έκανα αυτή την ταινία» λέει ο Κούπερ για τον ταλαντούχο ηθοποιό ο οποίος υποδύεται το Κίτρινο Γεράκι. «Έχει αυτή την αστείρευτη δύναμη και το πάθος που απαιτείται για τον συγκεκριμένο ρόλο». Ο Στάντι, ένας ηθοποιός με αξιοσημείωτο υποκριτικό εύρος, έχει δημιουργήσει έναν συμπονετικό χαρακτήρα ο οποίος δεν καθορίζεται από τα βάσανα που έχει υποστεί αυτός και η φυλή του. Είναι κι αυτός ένας χαρακτήρας τραγικός καθώς πρέπει να σταθεί με αξιοπρέπεια απέναντι στην ταπείνωση.
Εξίσου τραγικός είναι και ο ρόλος της Ρόζαμουντ Πάικ. Οι σκηνοθέτες επέλεξαν μια ηθοποιό η οποία θα μπορούσε να απεικονίσει με διακριτικό τρόπο το πορτρέτο μιας γυναίκας, έρμαιο της μοίρας της. «Έχει πολύ υψηλό συναισθηματικό IQ» λέει ο Κούπερ για την Πάικ. «Είναι μια ηθοποιός που μπορεί να πάρει το χαρακτήρα και να τον πάει σε κάτι εντελώς απροσδόκητο. Σκέφτεται πάντα δέκα βήματα μπροστά».
Όταν η Πάικ διάβασε το σενάριο, μαγεύτηκε από την ζωντανή περιγραφή του Κούπερ για τον χαρακτήρα που θα ενσάρκωνε. «Δεν το είδα σαν μια ακόμα ταινία. Για μένα είναι μάλλον μια υπαρξιακή ταινία» αναφέρει η ηθοποιός. «Η ιστορία, αν και απλή, έχει τόσα πολλά να πει. Το ανθρώπινο βάθος είναι τεράστιο. Υπάρχει απίστευτη αλληλεπίδραση μεταξύ των τριών χαρακτήρων. Έχουν όλοι βιώσει “σκοτάδι” και έχουν επηρεαστεί από αυτό, με διάφορους τρόπους».
Ταξιδεύοντας με τον εχθρό μου-Hostiles (2018)
Σκηνοθεσία: Σκοτ Κούπερ
Πρωτγωνιστούν: Κρίστιαν Μπέιλ, Ουές Στάντι, Ρόζαμουντ Πάικ, Σκοτ Σέπερντ, Μπεν Φόστερ, Άνταμ Μπιτς, Τζέσε Πλέμονς, Ρόρι Κοκρέιν
Διάρκεια: 133΄