Κινηματογραφικό πορτρέτο της ζωής δύο αγελάδων γαλακτοπαραγωγής, το ντοκιμαντέρ της Βρετανίδας δημιουργού Άντρεα Άρνολντ (American Honey, Fish Tank, Big Little Lies) με τίτλο Αγελάδα (Cow) μας φέρνει πιο κοντά στην ομορφιά τους αλλά και στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους, κάνοντάς μας να αναγνωρίσουμε όχι με ρομαντικό, αλλά με ρεαλιστικό τρόπο, όλα όσα εκείνες μας προσφέρουν. Το ντοκιμαντέρ μάς φέρνει σε απόσταση αναπνοής από την καθημερινότητα μιας αγελάδας και υπόσχεται να συνταράξει τον τρόπο που βλέπουμε τα ζώα και τα όσα πολύτιμα αυτά μας παρέχουν.
Το ντοκιμαντέρ συμμετείχε επίσημα στο Φεστιβάλ των Καννών και στο Φεστιβάλ του Λονδίνου το 2021, ενώ την ίδια χρονιά απέσπασε το Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ στις Νύχτες Πρεμιέρας.
Σημείωμα της σκηνοθέτιδος Άντρεα Άρνολντ
“Όποτε νιώθω προβληματισμένη ή εξαντλημένη απ’ τη ζωή, στρέφομαι στη φύση, που πάντα με προσγειώνει και με κάνει να ξαναβρίσκω τον εαυτό μου. Κανείς δεν μου το έμαθε αυτό. Ήρθε φυσικά, σαν έμφυτη γνώση. Μεγάλωσα στο Βόρειο Κεντ της Αγγλίας, σε ένα κτήμα στη μέση του πουθενά, έπαιζα έξω όσο και όποτε ήθελα, κι έτσι αγάπησα τα έντομα και τα πουλιά, τα ζώα και τα φυτά.
Στα 18 μου έφυγα να ζήσω στο Λονδίνο και η ζωή μου άλλαξε ριζικά. Η πόλη και η πίεση της ενήλικης ζωής άλλαξαν τη σχέση μου με τη φύση, που δεν ήταν πια τόσο εύκολα προσβάσιμη. Προσπάθησα να φεύγω εκτός πόλης όσο συχνότερα μπορούσα, υιοθέτησα ένα αδέσποτο σκυλί, είχα γάτες. Αλλά όσο περνούσε ο καιρός άρχισα να νιώθω και πιο αποκομμένη από τη φύση.
Κοιτούσα τα ζώα έξω από το παράθυρο του τραίνου ή του αυτοκινήτου μου όταν ταξίδευα, κι ένα από αυτά που έβλεπα συχνότερα ήταν αγελάδες που έβοσκαν σε πράσινα λιβάδια. Βουκολικές, γαλήνιες, ρομαντικές, σαν πίνακας. Αναρωτιόμουν πώς ήταν η καθημερινότητά τους, και η ταινία Αγελάδα προέκυψε από αυτή την περιέργεια. Οι αγελάδες είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας και μας παρέχουν πολλά, αλλά εγώ δεν ένιωθα καμία σύνδεση μαζί τους και θέλησα να κάνω κάτι γι’ αυτό.
Πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα, μια διεθνής ομάδα επιστημόνων υπέγραψε τη “Διακήρυξη του Cambridge για τη Συνείδηση”, σύμφωνα με την οποία τα ζώα έχουν συνείδηση και αντίληψη στο βαθμό που έχουν και οι άνθρωποι. Τι σημαίνει αυτό; Νιώθουν πόνο, φόβο, επιθυμία, θυμό, στοργή, απώλεια, θυμό, ενσυναίσθηση, όπως οι άνθρωποι; Έχουν προσωπικότητες; Όσα ζώα έχω συναναστραφεί στη ζωή μου ήταν ξεχωριστά, υπήρχαν πράγματα που τους άρεσαν ή δεν τους άρεσαν. Ισχύει το ίδιο με τα ζώα με τα οποία τρεφόμαστε, όπως οι αγελάδες; Αναρωτήθηκα αν θα παρατηρούσαμε κάτι απ’ αυτά εάν παρακολουθούσαμε τη ζωή μιας αγελάδας. Δεν θέλησα να μπω στις σκέψεις της ή να ισχυριστώ ότι έχει ανθρώπινα αισθήματα. Ήθελα απλώς να δω τις αντιδράσεις της στην καθημερινότητα, μέσα στην ομορφιά, τις προκλήσεις και την ωμότητά της.
Οι αγελάδες γαλακτοπαραγωγής εργάζονται σκληρά και περνάνε τη ζωή τους να γεννάνε και να βγάζουν γάλα. Γεννούν δέκα με είκοσι πουλάρια, και κάθε φορά τα αποχωρίζονται μετά τη γέννα ώστε να πάρουμε εμείς το γάλα τους. Κάποτε σε μια παραλία της Δανίας, χρησιμοποιώντας ένα κλαδί προσπαθούσα να ξανασπρώξω στη θάλασσα τσούχτρες που τις είχε ξεβράσει το κύμα, κι ένα ζευγάρι που περνούσε μού είπε “Μην ασχολείσαι, άσ’ τες να πεθάνουν, είναι ο κύκλος της ζωής”. Κι εγώ απάντησα αυθόρμητα “Το ξέρω, αλλά κι εγώ είμαι μέρος του κύκλου της ζωής, και τις βάζω πίσω”.
Είμαστε η φύση. Βρισκόμαστε στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας, αλλά εξακολουθούμε να είμαστε ζώα, με ζωώδη ένστικτα. Το να το αρνούμαστε και να απομακρυνόμαστε από αυτό, είναι επικίνδυνο για εμάς. Είμαστε όλοι συνδεδεμένοι μεταξύ μας, και η σχέση μας με τα εκατομμύρια μη-ανθρώπινες ζωές, είναι μέρος της ύπαρξής μας. Έφτιαξα την Αγελάδα για να μιλήσω ακριβώς για αυτό.”
Σημείωμα Πάνου Χαλόφτη, Vegan Life Festival
“Η ταινία ακολουθεί τη ζωή και την καθημερινότητα μιας αγελάδας γαλακτοπαραγωγής, της Luma, δίνοντας στο κοινό τη δυνατότητα να αντιληφθεί και να νιώσει τα συναισθήματα που βιώνει το ζώο. Το πένθος, η απόγνωση, ο φόβος, η χαρά γίνονται αισθητά μέσα από τις αντιδράσεις της Luma σε όσα συμβαίνουν γύρω της, επιτρέποντας στους θεατές να δουν για πρώτη ίσως φορά ένα τέτοιο ζώο σαν άτομο με ιδιαίτερες ανάγκες και επιθυμίες, και όχι πια σαν ένα αντικείμενο ή μια μηχανή παραγωγής γάλακτος. Η βαναυσότητα που κρύβεται πίσω από τα γαλακτοκομικά, είναι ένας από τους σπουδαιότερους για εμάς λόγους που προσπαθούμε, με κάθε τρόπο, να προωθήσουμε το Vegan τρόπο ζωής.”
Βιογραφικό της Άντρεα Άρνολντ
Σπούδασε σκηνοθεσία στο AFI Conservatory του Λος Άντζελες. Μετά από πολλές μικρού μήκους ταινίες, το 2005 κέρδισε Όσκαρ για το Wasp. Ένα χρόνο αργότερα, η πρώτη της μεγάλου μήκους με τίτλο Red Road, απέσπασε το Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής στις Κάννες και το βραβείο Carl Foreman στα BAFTA. Το Fish Tank του 2009 με πρωταγωνιστές τον Μάικλ Φασμπέντερ και την Κέιτι Τζάρβις, κέρδισε κι αυτό το Βραβείο Επιτροπής στις Κάννες, καθώς και BAFTA καλύτερης ταινίας. Τα Ανεμοδαρμένα Ύψη, μεταφορά του μυθιστορήματος της Έμιλι Μπροντέ, έκανε πρεμιέρα στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Βενετίας το 2011, ενώ το American Honey με πρωταγωνιστές τη Σάσα Λέιν και τον Σάια ΛαΜπέφ, της χάρισε το 2016 το τρίτο της Βραβείο Επιτροπής στις Κάννες. Το 2018 σκηνοθέτησε τη δεύτερη σεζόν της τηλεοπτικής σειράς του HBO, Big Little Lies.
Αγελάδα (Cow, 2021)
Σκηνοθεσία: Άντρεα Άρνολντ
Διάρκεια: 94’
Το ντοκιμαντέρ θα είναι διαθέσιμο σε streaming από το Cinobo από τις 3 Μαρτίου 2022