Του Νίκου Αρτινού
Στο Παρίσι της δεκαετίας του ’30, ένα 12χρονο ορφανό αγόρι, ο Χιούγκο Καμπρέ, κατοικεί στις εσωτερικές στοές του σιδηροδρομικού σταθμού στο κέντρο της πόλης, φροντίζοντας τα ρολόγια του πολυσύχναστου σταθμού και ζει, κλέβοντας από τους πάγκους των καταστημάτων που υπάρχουν στο σταθμό. Μοναδική του παρέα, ένα χαλασμένο ρομπότ, το οποίο αποτελεί και το μόνο πράγμα που του έχει απομείνει από τον πατέρα του. Μια σειρά γεγονότων θα οδηγήσουν τον Χιούγκο στο θρύλο του σινεμά Ζορζ Μελιές…
Τι είναι ο κινηματογράφος; Το ερώτημα το έθεσε ο Αντρέ Μπαζέν-πατριάρχης της Nouvelle Vague-στα τέλη της δεκαετίας του ’40, δίνοντας ο ίδιος τις δικές του-ενίοτε πολύπλοκες- απαντήσεις., Προτιμώντας να εστιάσει στην σαγήνη των κινούμενων εικόνων, το 2012, ο Μάρτιν Σκορσέζε δίνει με το «Hugo» (η ιστορία βασίζεται στο ομότιτλο βιβλίο του Μπράιαν Σέλζνικ), τη δική του απάντηση: «κινηματογράφος είναι το υλικό με το οποίο φτιάχνονται τα όνειρα». Έτσι απλά. Η «Τέχνη των Τεχνών», η «7η Τέχνη» είναι το αντικείμενο της ταινίας του Σκορσέζε. Η ιστορία του ορφανού Χιούγκο, στην ουσία είναι η ιστορία του σινεμά στο ξεκίνημά του. Οι πιονέροι της 7ης Τέχνης και τα σημαντικά γεγονότα που οδήγησαν το σινεμά στη θέση που είναι σήμερα, καταγράφονται με τρυφερό τρόπο στην ταινία. Ο Σκορσέζε επικεντρώνει στον εκπληκτικό Ζορζ Μελιές, τον οποίο υποδύεται ο απαράμιλλος Σερ Μπεν Κίνγκσλεϊ.
Ο Ζορζ Μελιές (1861-1938) ήταν Γάλλος κινηματογραφιστής, γνωστός για τις τεχνικές καινοτομίες που εισήγαγε. Θεωρείται ένας από τους πρώτους σκηνοθέτες στην ιστορία του κινηματογράφου και συνέβαλε σημαντικά στη μετεξέλιξή του από τεχνική σε μία νέα μορφή τέχνης. Γεννήθηκε στο Παρίσι, όπου η οικογένειά του διατηρούσε υποδηματοποιείο. Πριν την ενασχόλησή του με τον κινηματογράφο, ήταν θαυματοποιός και ταχυδακτυλουργός, πραγματοποιώντας εμφανίσεις επί σκηνής. Το ενδιαφέρον του για τον κινηματογράφο ξεκίνησε με την προβολή ταινιών από τους αδελφούς Λυμιέρ, το 1895. Ένα χρόνο αργότερα, άρχισε να σκηνοθετεί ο ίδιος ταινίες, παρουσιάζοντας-σε πολλές από αυτές-ταχυδακτυλουργικά θεάματα. Ο Μελιές συνδύαζε εξαιρετικά τις ικανότητες του παραγωγού, του σκηνοθέτη, του σκηνογράφου και του ηθοποιού. Μάλιστα έχτισε ένα ειδικό στούντιο με τζαμαρίες παντού σα θερμοκήπιο, πράγμα που παρείχε τη δυνατότητα χρήσης του ηλιακού φωτός από οποιαδήποτε κατεύθυνση, έτσι ώστε το στούντιο δε χρειαζόταν να μετακινείται μαζί με τον ήλιο. Ο Μελιές άρχισε, επίσης, να κατασκευάζει πολύπλοκα σκηνικά, προκειμένου να δημιουργήσει φανταστικούς κόσμους όπου θα συνέβαιναν οι μαγικές μεταμορφώσεις του. Επιπλέον, εισήγαγε τεχνικές οπτικών εφέ, ενώ για πρώτη φορά πρόβαλε έγχρωμες ταινίες, χρωματίζοντας την κινηματογραφική ταινία (καρέ) με το χέρι. Παλιός γελοιογράφος, ζωγράφος και σχεδιαστής, ο Μελιές άφησε στους μεταγενέστερους μια πολύτιμη πείρα, που ο ίδιος αντλούσε από τις ασχολίες του. Με το Μελιές, γίνεται αντιληπτό ότι η κάμερα είναι ένα μάτι (το Α της σκηνοθεσίας) που βλέπει για λογαριασμό μας. Από παθητικός καταγραφέας όσων συμβαίνουν μπροστά της (όπως στους αδελφούς Λυμιέρ), η κάμερα μεταμορφώνεται απ’ το σκηνοθέτη, σ’ ένα ενεργητικό και «ξύπνιο» μάτι. Στα έργα του, οι θεατές μεταπηδούσαν από την πραγματικότητα στο κόσμο της φαντασίας, του ονείρου και του θαύματος. Εκτιμάται ότι συνολικά σκηνοθέτησε 531 ταινίες από το 1896 μέχρι το 1914. Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και με την εξέλιξη στην τέχνη του κινηματογράφου, η κινηματογραφική εταιρεία που είχε ιδρύσει ο Μελιές πτώχευσε, γεγονός που τον απομάκρυνε από το χώρο του κινηματογράφου, ενώ μεγάλο μέρος των έργων του καταστράφηκε. Κατόπιν, προκειμένου να συντηρήσει τη δεύτερη σύζυγο και την εγγονή του, άνοιξε ένα κατάστημα παιχνιδιών στον κεντρικό σταθμό του Παρισιού, το οποίο και διατήρησε για 16 χρόνια. Παρέμενε στην αφάνεια, μέχρι που τον ανακάλυψαν οι Γάλλοι Σουρεαλιστές. Πέθανε το 1938 στο Παρίσι, καθώς δούλευε πάνω στη νέα του ταινία «The Ghosts of the Metro». Ο Μελιές είναι εκείνος που ανακάλυψε σχεδόν όλα όσα γίνονται σήμερα στο χώρο της 7ης τέχνης… ακόμα και το 3D (όσο και αν ακούγεται παράξενο, αποπειράθηκε να γυρίσει τρισδιάστατη ταινία την εποχή που ο κινηματογράφος ήταν βωβός!).
Ο Σκορσέζε, με εκπληκτική κινηματογράφηση του Παρισιού του Μεσοπολέμου, «δανείζεται» το ύφος και την αισθητική των ταινιών του Ζαν Πιερ Ζενέ («Αμελί», «Η πόλη των χαμένων παιδιών») για να παρουσιάσει την απαρχή του κινηματογράφου. Το φιλμ βρίθει σινεφιλικών αναφορών (προσέξτε τη σκηνή με το μικρό Άσα Μπάτερφιλντ να «κρέμεται» από τους δείκτες του ρολογιού του σταθμού, όπου παραπέμπει ευθέως στο φιλμ «Safety last» με το Χάρολντ Λόιντ). Νοσταλγία, συγκίνηση, υπέροχη μουσική από το Χάουαρντ Σορ και σινεφιλία από το Μάρτιν Σκορσέζε, ο οποίος διαπαιδαγωγεί το κοινό μέσα από την Τέχνη του Σινεμά.
HUGO
ΣΚΗΝOΘΕΣΙΑ : Μάρτιν Σκορσέζε
ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ: Μπεν Κίνγκσλεϊ, Άσα Μπάτερφιλντ, Κλόι Γκρέις Μόρετζ, Σάσα Μπαρόν Κοέν, Ρέι Γουίνστοουν, Κρίστοφερ Λι, Τζουντ Λο, Ματιέ Αμαλρίκ, Έμιλι Μόρτιμερ, Μάικλ Στούλμπαργκ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 126΄