Το Ένστικτο της Επιβίωσης είναι η δεύτερη συγγραφική και σκηνοθετική απόπειρα του Βρετανού δημιουργού και ηθοποιού Πάντι Κόνσινταϊν μετά την πολυβραβευμένη ταινία Τυραννόσαυρος που το 2011 ενθουσίασε κοινό και κριτικούς και του απέφερε ακόμα ένα βραβείο BAFTA. Πρόκειται για μια ιστορία αγάπης γεμάτη αποφασιστικότητα, θάρρος και κουράγιο με φόντο το άθλημα του μποξ. «Γοητεύομαι απο τον κόσμο του μποξ απ’ όταν θυμάμαι τον εαυτό μου. Σαν φοιτητής έφτιαχνα ταινίες μικρού μήκους με φωτογραφίες μποξέρ για τον Σύλλογο Πρώην Μποξέρ του Λονδίνου. Με ρωτούσαν χρόνια αν θα κάνω μια ταινία για το μποξ αλλά ήθελα να κάνω μία που αν και θα είχε σχέση με το μποξ, θα μπορούσαν όλοι να ταυτιστούν, θα ήταν παγκόσμια σαν ταινία. Αν έκανα μια τέτοια ταινία θα ήταν σίγουρα από μια διαφορετική πλευρά, όχι με την κλισέ ματιά που έχουμε συνηθίσει», σχολιάζει ο Πάντι Κόνστινταϊν.
Η ταινία περιγράφει την ιστορία του Μάτι Μπέρτον, ο οποίος είναι παγκόσμιος πρωταθλητής στο μποξ. Πλησιάζοντας το τέλος της καριέρας του, θέλει να βγάλει χρήματα για να εξασφαλίσει μια άνετη ζωή στη σύζυγό του Έμμα και στην μικρή του κόρη Μία. Κατά τη διάρκεια ενός πολύωρου αγώνα, ο Μάτι τραυματίζεται σοβαρά και πέφτει σε κώμα. Όταν ξυπνά, ξεκινά ο πραγματικός αγώνας καθώς ο Μάτι που έχει χάσει τη μνήμη του, καλείται να ενώσει το παζλ της διαλυμένης ζωής του κομμάτι-κομμάτι. Μια όμορφη και δυνατή ιστορία για την απώλεια και τελικά τη νίκη.
Η συγγραφή του σεναρίου ξεκίνησε το 2007 και το μόνο σίγουρο για την υπόθεση ήταν ότι ο Κόνσινταϊν ήθελε να μιλήσει για τα εγκεφαλικά τραύματα, την τραγωδία που έχει γονατίσει πολλούς αθλητές, γυναίκες και άντρες, και ανθρώπους κάθε επαγγέλματος σε όλο τον κόσμο. Η πρώτη εμπορική συμφωνία έγινε το 2009 με την BFI αλλά έμεινε στο συρτάρι για αρκετά χρόνια. «Είχα αυτό το πρότζεκτ στο μυαλό μου για πολύ καιρό και όταν ξαναέπιασα το σενάριο ήμουν πιο ώριμος, πιο σοφός και ένιωσα την ανάγκη να μιλήσω για την απώλεια του εαυτού και όχι της ζωής. Τη μια στιγμή είσαι αυτός που όλοι ξέρουν και την επόμενη συμβαίνει κάτι τραγικό και είσαι ένας άλλος άνθρωπος. Πώς το αντιμετωπίζεις αυτό; Πώς το αντιμετωπίζουν οι γύρω σου; Εξελίχθηκε σε μια ιστορία για το πώς χάνεις και ξαναβρίσκεις τον εαυτό σου», εξηγεί ο Κόνσινταϊν και συνεχίζει: «Δεν συμβουλευτήκαμε κανέναν επαγγελματία μποξέρ γιατί δεν θέλαμε να νομίζει κάποιος ότι θα γράφαμε τη δική του ιστορία. Συμβουλευτήκαμε γιατρούς και γνωρίσαμε ανθρώπους που οι σύντροφοί τους είχαν περάσει μια ανάλογη κατάσταση και μας μίλησαν για το πώς προσαρμόστηκαν στην νέα τάξη πραγμάτων. Κάποιες ιστορίες ήταν πολύ σκληρές. Ήταν όμως και πολύ ενθαρρυντικές».
Όλες οι ιστορίες βοήθησαν πολύ στην εξέλιξη της ταινίας αλλά αυτή που τελικά αποδείχθηκε κρίσιμη και βασική ήταν η ιστορία του ίδιου του Κόνσινταϊν. «Στα 30 μου ήμουν χαμένος. Περνούσα πολλά δικά μου προβλήματα. Ένα κομμάτι της ιστορίας είναι ο δικός μου αγώνας να ξανακερδίσω τη ζωή μου. Χρησιμοποίησα τον ήρωά μου Μάτι Μπέρτον σαν μεταφορά. Είχα διαγνωστεί με Άσπεργκερ. Έφτασε μια στιγμή που ή θα αντιμετώπιζα τον εαυτό μου ή τα πράγματα θα γίνονταν πολύ χειρότερα. Κατά κάποιο τρόπο είναι μια σχεδόν αυτοβιογραφική ταινία».
Ο ήρωας Μάτι Μπέρτον
Ο κεντρικός χαρακτήρας είναι ο Μάτι, ένας παγκόσμιος πρωταθλητής μεσαίας κατηγορίας που καταρρέει μετά την κατάκτηση του τίτλου και αμέσως πρέπει να παλέψει για να κατακτήσει ξανά την ομιλία, την κίνηση και τη μνήμη του. Ο Κόνσινταϊν δεν ήθελε να ακολουθήσει το στερεότυπο του νεαρού και αλαζόνα αθλητή. Ο Μάτι είναι ένας επαγγελματίας στη δύση της καριέρας του, ταπεινός και ευγενικός και πάνω από όλα ένας τρυφερός σύζυγος και πατέρας. «Υπάρχουν κάποιοι αθλητές όπως ο Ρίτσι Γούντχολ που δεν έχουν προκαλέσει ποτέ, δεν έχουν αναφερθεί με άσχημα λόγια για τους αντιπάλους τους. Ο Ρίτσι ήταν πρόθυμος να μου μιλήσει για τη νύχτα που κέρδισε τον τίτλο, γύρισε στο σπίτι του και ήξερε ότι όλα είχαν τελειώσει. Θα έπρεπε να είναι η καλύτερη νύχτα της ζωής του, όλοι γιόρταζαν και εκείνος καθισμένος σκέφτηκε “Αυτό ήταν. Τελείωσε.”Ο Μάτι είναι φτιαγμένος από την ίδια πάστα», λέει ο Κόνσινταϊν. Όσο για το αγωνιστικό και προπονητικό κομμάτι, είχε πάλι τους καλύτερους στο πλάι του ο Κόνσινταϊν: «Είχα τον Ντόμινικ Ινγκλ για προπονητή. Έκανα προπόνηση για 10-12 εβδομάδες, πέντε φορές την εβδομάδα. Ξυπνούσα στις 05:30 και μετά την προπόνηση είχα πρόβες, συναντήσεις και όλη την προετοιμασία της ταινίας. Έβαλα την ψυχή μου σε αυτή την ταινία».
Τα γυρίσματα
Ο Κόνσινσταϊν έχει μια δική του μέθοδο δουλειάς. Δεν είναι οπαδός του storyboard αλλά προτιμά να κάνει πρόβες στον πραγματικό χώρο με τους ηθοποιούς και να βρίσκει εκεί τη συνέχεια της κάθε σκηνής. Οι ιδέες προκύπτουν συνέχεια και φυσικά πάντα μπορεί να οδηγήσουν σε κάτι καινούριο και διαφορετικό. «Ήταν πολύ συλλογική δουλειά», αναφέρει η Τζόντι Γουίτακερ (Doctor Who, Broadchurch) που υποδύεται την Έμμα. «Δεν νιώθεις σαν την κούκλα κάποιου. Στην αρχή ήμουν προβληματισμένη γιατί δεν έχω δουλέψει με κάποιον που είναι ταυτόχρονα και ο σκηνοθέτης μου. Τα γυρίσματα γίνονταν με χρονολογική σειρά και ένιωθα σαν να παίζω στο θέατρο. Υπήρχε συνέχεια στις σκηνές».
Η περισσότερη δράση συμβαίνει στο σπίτι του Μάτι και της Έμμα, ένα ψυχρό, ολόλευκο νοσοκομειακό περιβάλλον με γυάλινους τοίχους και καθρέφτες, το οποίο γίνεται και η φυλακή τους στη συνέχεια. Η Γουίτακερ αναφέρει χαρακτηριστικά για το σπίτι πως «Είχε μια γυαλιστερή, λευκή ενέργεια. Έβλεπες παντού τον αντικατοπτρισμό του εαυτού σου. Το τόσο λευκό κάποιες φορές ήταν εκτυφλωτικό. Το σπίτι μετά τον τραυματισμό του Μάτι μετατράπηκε από οικογενειακό σπίτι σε μέρος αποκατάστασης».
Το Ένστικτο της Επιβίωσης (Journeyman)
Σκηνοθεσία: Πάντι Κόνσινταϊν
Ηθοποιοί: Πάντι Κόνσινταϊν, Τζόντι Γουίτακερ
Διάρκεια: 93΄
Η ταινία θα κάνει πρεμιέρα στους ελληνικούς κινηματογράφους την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2018