Η Ελεγεία της Μόσχας (The elegy of Moscow), το αριστούργημα του Αλεξάντερ Σοκούροφ για τον φίλο και μέντορά του, Αντρέι Ταρκόφσκι, και μια πνευματική συνάντηση δύο μεγάλων δημιουργών, θα προβάλλεται στους κινηματογράφους από τις 30 Μαΐου από το Studio Νew Star Art Cinema.
Λίγα λόγια για την ταινία
Καθώς δεν μπορούσε να πάρει έγκριση για τη δημιουργία ταινιών στην πατρίδα του, ο Ταρκόφσκι έφυγε από τη Ρωσία το 1982, αρχικά για να κάνει μια ταινία στην Ιταλία, τη «Νοσταλγία», αλλά η εξορία τελικά έγινε μόνιμη και ο σκηνοθέτης συνέχισε με τη δημιουργία της «Θυσίας» στο Γκότλαντ της Σουηδίας και πέθανε λίγο μετά την ολοκλήρωσή της, το 1987. Τα χρόνια της εξορίας αποτελούν το θέμα του στοχαστικού και μελαγχολικού ντοκιμαντέρ του Αλεξάντερ Σοκούροφ για τον Ρώσο σκηνοθέτη.
Η άκρως προσωπική ταινία αποτυπώνει την ουσία του άντρα και όχι τις βιογραφικές λεπτομέρειες της ζωής του. Δείχνει το ταπεινό διαμέρισμά του στον 13ο όροφο στη Μόσχα, την εξοχική κατοικία της οικογένειάς του, την περίτεχνη εθνική νεκρώσιμη ακολουθία για τον άκαμπτο Σοβιετικό ηγέτη Λεονίντ Μπρέζνιεφ στη Μόσχα, την μικρή κηδεία, κυρίως από καλλιτέχνες, για τον ενδιαφέροντα και ανθρώπινο Ταρκόφσκι στο Παρίσι, πλάνα από τον ταινίες όπως τη «Νοσταλγία» (που γυρίστηκε στην Ιταλία το 1982), τον «Καθρέφτη» και την τελευταία του ταινία που γυρίστηκε στη Σουηδία με τίτλο «Η Θυσία» (1986), και υπάρχει ακόμη και ένα σπάνιο κλιπ του ως ηθοποιού στην ταινία του 1963 «Οι πύλες του Ίλιτς». Βλέπουμε μαρτυρίες της δεύτερης συζύγου του, των γιων του, φωτογραφίες της νεκρής μητέρας του και του ποιητή πατέρα του, και πώς έπαιξε στο σετ ενώ γύριζε το 1985 το «Η Θυσία» στο ανεμοδαρμένο νησί Γκότλαντ.
Στην Ελεγεία της Μόσχας, ο Σοκούροφ χρησιμοποιεί πλάνα από το ντοκιμαντέρ των Ταρκόφσκι και Γκούρα: «Tempo di Viaggio» – εντελώς αποχρωματισμένο –, καθώς και από τις δύο τελευταίες ταινίες του Ταρκόφσκι. Επίσης, αντιπαραβάλλει την εικόνα του εξόριστου άνδρα με την εικόνα του νεαρού που εμφανίστηκε στην ταινία
Παρά το γεγονός πως το υλικό του είναι δανεισμένο από άλλες πηγές, ο Σοκούροφ καταφέρνει να το μετατρέψει σε κάτι άλλο που πιθανόν να αγγίζει μια βαθύτερη αλήθεια. Με την προσθήκη μουσικής και αφήγησης, επιχειρεί να καταλάβει πώς ήταν τα χρόνια της εξορίας και μέσα από τη δουλειά, αλλά και την συμπεριφορά του ίδιου του σκηνοθέτη να κάνει μια εκτίμηση και να μας μεταφέρει τον αντίκτυπο που είχε η εξορία του Ταρκόφσκι από τη Ρωσία. Η Ελεγεία της Μόσχας είναι μια διερεύνηση του τι μπορεί να σημαίνει ο αποχωρισμός από την οικογένεια και την πατρίδα για έναν καλλιτέχνη της φύσης και της ευαισθησίας του Ταρκόφσκι, η ανάγκη προσαρμογής σε άλλες κουλτούρες και διαφορετικό τρόπο σκέψης και τέλος να δείξει πώς πετυχαίνει να γεφυρώσει αυτό το χάσμα μέσω των τελευταίων ταινιών του.
Όπως αναφέρει και ο σκηνοθέτης Αλεξάντερ Σοκούροφ, “Η ταινία είναι μια υποκειμενική αντίληψη της προσωπικότητας του μεγάλου σκηνοθέτη και της μοίρας του στο πλαίσιο της Ιστορίας. Επιτρέψτε μου να προσθέσω ότι καθήκον μας ήταν να δημιουργήσουμε μια ιδιαίτερη ανθρώπινη προσέγγιση για τη μνήμη και την προσωπικότητα του Ταρκόφσκι. Προσπαθήσαμε να αντιμετωπίσουμε το έργο του με τρυφερότητα και φροντίδα, με καλοσύνη”.
Η Ελεγεία της Μόσχας (The elegy of Moscow, 1987)
Σκηνοθεσία: Alexander Sokurov
Με τους: Andrei Tarkovsky, Tonino Guerra
Διάρκεια: 90′