Ο Curtis (John Cho) και η οικογένειά του επιλέγονται για να δοκιμάσουν μια νέα επαναστατική οικιακή συσκευή: μια ψηφιακή οικογενειακή βοηθό που ονομάζεται AIA. Μόλις η συσκευή και όλοι οι αισθητήρες και οι κάμερες εγκατασταθούν στο σπίτι τους, η AIA φαίνεται να μπορεί να κάνει τα πάντα. Μαθαίνει τις συμπεριφορές της οικογένειας και αρχίζει να προβλέπει τις ανάγκες τους. Και μπορεί να διασφαλίσει ότι τίποτα – και κανείς – δεν θα μπει στο δρόμο της οικογένειάς της.
Στη νέα ταινία του Chris Weitz ΦοβάμΑΙ (AfrAId), μια οικογένεια θα βάλει στο σπίτι της την AIA, μια «οικιακή βοηθό» τεχνητής νοημοσύνης, για να ανακαλύψει ότι πίσω από την τεχνολογία κρύβεται ένα σκοτάδι και μια απειλή πέρα από κάθε φαντασία. «Η Άια μπορεί να κάνει σχεδόν τα πάντα», λέει ο John Cho, ο οποίος πρωταγωνιστεί στο ρόλο ενός πατέρα που ενώ αναγνωρίζει τις απίστευτες προοπτικές της Άια, τελικά βρίσκεται μπλεγμένος οικογενειακά σε κάτι απρόσμενο. «Έχει πρόσβαση σε τόσες πολλές πληροφορίες, σε όλες τις πληροφορίες και όλα τα δεδομένα του κόσμου. Πάντα ακούει, βοηθάει τα παιδιά να κοιμηθούν, πληρώνει λογαριασμούς, παραγγέλνει γεύματα, διαγιγνώσκει μια αναπνευστική διαταραχή. Είναι πραγματικά κάπως διασκεδαστικό να φαντάζεσαι πόσο χρήσιμο θα μπορούσε να είναι αυτό στο σπίτι, αλλά τα πράγματα ξεφεύγουν από τον έλεγχο».
Ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης Chris Weitz λέει ότι η Άια είναι πολύ πιο ισχυρή από την Alexa ή τη Siri – και ότι παρόλο που ο Cho και όλοι οι άλλοι του απευθύνονται συνεχώς ως γυναίκα, δεν παύει να είναι απλώς μια προσωπικότητα που η μηχανή έχει δομήσει προσεκτικά. «Δεν είναι γυναίκα, είναι ένα προϊόν», εξηγεί, «απλώς έχει υιοθετήσει την περσόνα μιας γυναίκας. Είναι μια φιλική προς τον χρήστη εκδοχή ενός βοηθού τεχνητής νοημοσύνης, από το είδος που θα βλέπουμε όλο και περισσότερο». Η ιδέα ενός βοηθού τεχνητής νοημοσύνης, εκπαιδευμένου στο διαδίκτυο, που στρέφεται εναντίον των χρηστών του, είναι μια πολύ πρόσφορη ιδέα για ένα συναρπαστικό θρίλερ, λέει ο Weitz. «Όλοι μπορούν να έχουν τον HAL στα σπίτια τους», λέει, αναφερόμενος στον υπολογιστή της ταινίας «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος» που είχε τη δύναμη να ανοίγει πόρτες… ή όχι. «Αλλά ο HAL ήταν απαθής και εκτελεστικός, ενώ η Άια -και η ανθρώπινα εκπαιδευμένη τεχνητή νοημοσύνη που αντιπροσωπεύει- είναι πολύ φιλική, άνετη και διασκεδαστική».
Τα γυρίσματα της ταινίας ξεκίνησαν όταν ο Weitz άρχισε να σκέφτεται πώς θα μπορούσε να προστατεύσει τα παιδιά του, καθώς αυτά εμπλέκονται όλο και περισσότερο με τον διαδικτυακό κόσμο. «Νομίζω ότι το διαδίκτυο είναι ένα τρομακτικό μέρος», λέει ο Weitz. «Πώς προσπαθείς να προστατεύσεις τα παιδιά σου από τον κόσμο γύρω σου αλλά και να τα εισάγεις σε αυτόν; Ειδικά όταν το διαδίκτυο είναι ένα τρομακτικό μέρος που βρίσκεται γύρω μας συνεχώς. Νομίζω ότι δεν έχουμε πραγματικά πλήρη αίσθηση του τι κινδύνους δημιουργεί ένας κόσμος που επηρεάζεται από το διαδίκτυο και την τεχνητή νοημοσύνη».
Σε μια εποχή που έχουμε ενθαρρυνθεί να κάνουμε «έξυπνα» όλα μας τα υπάρχοντα -συνδέοντας όχι μόνο τους υπολογιστές και τα τηλέφωνά μας στο διαδίκτυο αλλά και τα αυτοκίνητά μας, τις πόρτες, τα φώτα, τα ψυγεία, ακόμη και τις οδοντόβουρτσές μας- είναι τρομακτικό να φανταστεί κανείς τι μπορεί να συμβεί αν το διαδίκτυο ξαφνικά στραφεί εναντίον μας. Καθώς εκχωρούμε οικειοθελώς όλη τη δύναμη σε αυτές τις συσκευές και στο ίδιο το διαδίκτυο, η ταινία πραγματεύεται το υψηλό ρίσκο που έχουμε αναλάβει παραδίδοντας σε διαδίκτυο και μηχανές όλες τις πληροφορίες και τον έλεγχό τους. «Οι συνέπειες μπορεί να γίνουν καταστροφικές», λέει ο Cho.
Όσο για τον ίδιο τον Weitz, λέει: «Είναι δύσκολο να ζεις χωρίς να αλληλεπιδράς με αυτά τα πράγματα. Κανείς δεν έχει χρόνο να διαβάσει τα πάντα για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα δεδομένα μας. Θέλουμε να είμαστε κοινωνικοί και φιλικοί. Και αυτό που υπόσχονται -και σε μεγάλο βαθμό τηρούν- είναι μεγαλύτερη συνδεσιμότητα, μεγαλύτερη ευκολία, μεγαλύτερη ευτυχία. Αλλά αυτό που στην πραγματικότητα κάνουμε είναι να εκχωρούμε δωρεάν τεράστιες ποσότητες δεδομένων. Παραχωρούμε το δικαίωμά μας στην ιδιωτικότητα – το δικαίωμά μας να μην είμαστε απόλυτα προσβάσιμοι σε όλους και παντού». Τελικά, παρόλο που μπορεί να φαίνεται ότι η ταινία είναι ένα κατηγορητήριο για την τεχνητή νοημοσύνη, ο Weitz δεν το βλέπει απαραίτητα έτσι. «Αυτή είναι μια ταινία για ένα προσωποποιημένο διαδίκτυο, που σημαίνει ότι στην πραγματικότητα αφορά τους ανθρώπους, επειδή εμείς το φτιάξαμε», λέει. «Ό,τι κι αν είναι η τεχνητή νοημοσύνη, είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης δημιουργίας. Οπότε, τι λέει αυτό για εμάς;»
ΦοβάμΑΙ (AfrAId, 2024)
Σκηνοθεσία: Chris Weitz
Ηθοποιοί: John Cho, Katherine Waterston, Havana Rose Liu, Lukita Maxwell, David Dasmalchian, Keith Carradine
Διάρκεια: 84′