Ρώμη, δύο χρόνια πριν το ξέσπασμα του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Μαρσέλο (Ζαν Λουί Τρεντινιάν) ζει μια απόλυτα συμβατική ζωή. Δουλεύει για το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι, είναι παντρεμένος με μία μικροαστή αλλά κοινωνικά αποδεκτή γυναίκα και πηγαίνει στην εκκλησία σε τακτά διαστήματα. Ο Μαρσέλο θα βρεθεί όμως αντιμέτωπος με τις συνέπειες των πράξεών του όταν θα του ζητήσει το αφεντικό του να σκοτώσει έναν πρώην καθηγητή του. Έτσι όσο περνάει ο καιρός αντιλαμβάνεται πως δεν πρόκειται μόνο για μια πολιτική επιλογή, αλλά για συμμετοχή σε πράξεις βίας, καταπίεσης και κοινού εγκλήματος…
Ταινία νεανικής δυναμικής, επαναστατικής σκηνοθετικής τόλμης και απόλυτης φιλοσοφικής ωριμότητας, η διασκευή του μυθιστορήματος του Αλμπέρτο Μοράβια είναι ένα κολοσσιαίο, πολυεπίπεδο καλλιτεχνικό επίτευγμα. Από τα σημαντικότερα φιλμ του μεταπολεμικού ευρωπαϊκού σινεμά, φτιαγμένο από το υλικό που είναι φτιαγμένα τα αριστουργήματα.
Η ταινία βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Αλμπέρτο Μοράβια κινείται μέσα από μια πολύπλοκη και δαιδαλώδη αφηγηματική δομή, χωρίς καμία χρονολογική εξέλιξη, όπου τα flash-back αλληλοεπικαλύπτονται υπονομεύοντας και παγιδεύοντας συνεχώς τον παράγοντα χρόνο σε μια ονειρική διάσταση.
Η δυναμική μελέτη του Ιταλού σκηνοθέτη πάνω στη ψυχο-σεξουαλική αποσύνθεση ενός άντρα στην Ιταλία της δεκαετίας του ’30, που περνά τη ζωή του προσπαθώντας να ζήσει όσο πιο συμβατικά μπορεί, για να ξεχάσει μια παιδική σεξουαλική εμπειρία με έναν ενήλικα. Κρύβει την ομοφυλοφιλία του και προσφέρεται να παίξει το ρόλο του κατασκόπου για τους φασίστες. Στον καλύτερο ίσως ρόλο της καριέρας του ο Ζαν Λουί Ντρεντινιάν μας αφήνει άφωνους με την ερμηνεία του.
Εντυπωσιακή είναι και η δουλειά δύο μεγάλων του κινηματογράφου, του διευθυντή φωτογραφίας Βιτόριο Στοράρο και του σκηνογράφου Φερντινάρντο Σκαρφιότι.
Ο Βιτόριο Στοράρο, ο μεγαλύτερος διευθυντής φωτογραφίας του 20ου αιώνα, ζωγραφίζει τα πλάνα-πίνακες της ιμπρεσιονιστικής σκηνοθετικής θεώρησης του Μπερτολούτσι. Η αδυναμία του στο γαλάζιο της νύχτας και χαίρεται να παίζει με τις γωνίες, που του χαρίζει ο Μπερτολούτσι. Ο Ζoρζ Ντελερού ντύνει διακριτικά την εικόνα με ήχο και το αποτέλεσμα είναι ένας ζωντανός Μονέ. Πρόκειται για το αριστούργημα του Μπερτολούτσι, με συναισθήματα και πάθη που ξεχειλίζουν μέσα από την υψηλή αισθητική του σκηνοθέτη. Η αλλόκοτη ιστορία ξετυλίγεται σε διάφορες σκηνές, διανθισμένες με διάκοσμο Art Deco, δεξιοτεχνικές κινήσεις της κάμερας, εμπνευσμένα καδραρίσματα. Κινηματογράφος υψηλής αισθητικής και φιλοσοφικού στοχασμού.
«Ο ΚΟΝΦΟΡΜΙΣΤΑΣ» αποτελεί ίσως το σπουδαιότερο επίτευγμα του Ιταλού κινηματογραφικού τιτάνα Μπερτολούτσι που κινηματογραφεί με ποιητικό μίσος, έναν χαρακτήρα τον οποίο ουδέποτε δικαιολογεί και ούτε προσκαλεί το θεατή να το κάνει, εναποθέτοντας σε αυτόν την οξεία και ηχηρή αποδοκιμασία του για τη στάση της ιταλικής κοινωνίας απέναντι στο φασισμό.
Στον «ΚΟΝΦΟΡΜΙΣΤΑ» ο Μπερτολούτσι βλέπει την πολιτική σε δεύτερο πλάνο, προβάλλοντας τον παράγοντα άνθρωπο μέσα στις πολιτικό-κοινωνικές συνθήκες και συγκεκριμένα, τον άνθρωπο που δεν θέλεις να γνωρίσεις.
Ο Μπερτολούτσι, διασκευάζοντας το έργο του Μοράβια, καυτηριάζει τον κομφορμισμό και τονίζει ότι ιδανικός σύμμαχος του φασισμού είναι ο πολίτης ο οποίος είναι έτοιμος να συμβιβαστεί με οτιδήποτε για να επιβιώσει. Ο Μαρσέλο (πάλι ο Τρεντινιάν) είναι ένας άνθρωπος που αποζητά να επιπλεύσει στην Ιταλία του 1938, δίχως να εξετάζει ποτέ το κόστος της εγωιστικής επιλογής του. Καθίσταται δεκανίκι του φασισμού, υπηρετώντας κάθε επιταγή της απολυταρχικής εξουσίας, όχι από πίστη στο μουσολινικό καθεστώς, αλλά από εγωκεντρική απάθεια, η οποία υποκρύπτει την αδυναμία και την ανασφάλειά του.
Για τον σκηνοθέτη, η προσαρμογή στις απαιτήσεις της ολοκληρωτικής εποχής είναι επονείδιστη δίχως περιστροφές και ωραιοποιήσεις. Το δριμύ αυτό «κατηγορώ» του απέναντι στην αγελαία αδρανοποίηση της κοινωνίας και τον αμοραλισμό αποτελεί ταυτόχρονα ένα επίτευγμα ύψιστης καλλιτεχνικής αξίας, με σαγηνευτικές εικόνες που διεγείρουν τους οφθαλμούς, μαζί με το νου.
«Ο ΚΟΝΦΟΡΜΙΣΤΑΣ» έγινε παγκόσμια εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία ενώ επηρεάζει βαθύτατα την νέα γενιά αμερικανών σκηνοθετών των αρχών της δεκαετίας του 70, Κόπολα, Σκορσέζε, Ντε Πάλμα και Σραίηντερ.
Δραματική – Ιταλία 1970 – Διάρκεια 113΄ – Έγχρωμη
Σκηνοθεσία: Μπερνάντο Μπερτολούτσι
Σενάριο: Μπερνάντο Μπερτολούτσι, Αλμπέρτο Μοράβια (Νουβέλα)
Πρωταγωνιστούν: Ζαν Λουί Τρεντινιάν, Στεφανία Σαντρέλι, Γκαστόνε Μοσίν, Ντομινίκ Σαντά,
Πιέρ Κλεμεντί.
Μουσική: Ζoρζ Ντελερού
Φωτογραφία: Βιτόριο Στοράρο
Σκηνογράφος: Φερντινάρντο Σκαρφιότι
Παραγωγή: Μαουρίσιο Λόντι Φε
Trailer της ταινίας «Ο ΚΟΝΦΟΡΜΙΣΤΑΣ»
https://www.youtube.com/watch?v=KdjO2nVmTPQ
IMDB της ταινίας «Ο ΚΟΝΦΟΡΜΙΣΤΑΣ»