Νίκος Κούρκουλος: Ο Τελευταίος Μάγκας

Τρίτη 30 Ιανουαρίου 2007: ο χρόνος σταματά. Ο τελευταίος μάγκας που γέννησε το ελληνικό θέατρο, ένα αυθεντικό αρσενικό και ένας μοναδικός ηθοποιός αφήνει την τελευταία του πνοή μετά από πολύχρονη μάχη με την επάρατη νόσο. Το θέατρο μένει ορφανό.

Ο μεγάλος πρωταγωνιστής των καρδιών μας και επί χρόνια καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου έχασε την μάχη που έδινε επί χρόνια με τον καρκίνο στο νοσοκομείο «Ερρίκος Ντυνάν» σε ηλικία 73 ετών, αποφασίζοντας να διδάξει ζεϊμπέκικο στη γειτονιά των αγγέλων. Σύσσωμος ο καλλιτεχνικός και πολιτικός χώρος έσπευσε να απονείμει το ύστατο χαίρε σε έναν άνθρωπο που ήξερε να κερδίζει όχι μόνο τη συμπάθεια των γυναικών αλλά και των αντρών, αποτελώντας ένα διαχρονικό πρότυπο.

Ο Νίκος Κούρκουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το Δεκέμβριο του 1934. Ασυμβίβαστος, ανεξάρτητος και αγωνιστής αγάπησε τον αθλητισμό και στο γυμνάσιο έγινε ποδοσφαιριστής στην ομάδα της καρδιάς του, τον Παναθηναϊκό. Η μεγάλη στιγμή ήρθε λίγο αργότερα, όταν διαβάζοντας βιβλία για το θέατρο, πήρε ξαφνικά την απόφαση να γίνει ηθοποιός. Ακολούθησαν σπουδές στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου μετά από παρότρυνση του Μάνου Κατράκη και έκανε το θεατρικό του ντεμπούτο το 1959, δίπλα στην Έλλη Λαμπέτη και τον Δημήτρη Χορν, στην «Κυρία με τις Καμέλιες» του Αλέξανδρου Δουμά.

Οι μοναδικές ερμηνείες του και το αυθεντικό του ταλέντο δεν άργησαν να αναγνωρισθούν και τον ανέδειξαν σε έναν από τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές του θεάτρου αλλά και του κινηματογράφου, όπου εμφανίστηκε σε περισσότερες από 30 ταινίες (μεταξύ αυτών «Ο Κατήφορος», «Κοινωνία ώρα μηδέν», «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο», «Οι Αδίστακτοι», «Ο Αστραπόγιαννος», «Κατηγορώ τους ανθρώπους»). Για την προσφορά του αυτή τιμήθηκε δύο φορές με το Α’ βραβείο Ερμηνείας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ( 1970-1980 ), μία για τους «Αδίστακτους» και μία για τον «Αστραπόγιαννο».

Με ιδιαίτερα επιτυχία ερμήνευσε επίσης και πρωταγωνιστικούς ρόλους στο αρχαίο ελληνικό δράμα και σε μεγάλα κλασσικά, αλλά και σύγχρονα έργα του αμερικανικού-ευρωπαϊκού θεάτρου. Πρωταγωνίστησε σε έργα όπως στη «Μήδεια» (1959) και τον «Ορέστη» (1971) του Ευριπίδη, στον «Οιδίποδα Τύραννο» (1982) και στο «Φιλοκτήτη» (1991) του Σοφοκλή, στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, που ήταν και η τελευταία του θεατρική εμφάνιση. Αποτέλεσε παράλληλα κεντρικό πρόσωπο σε έργα όπως «Η μικρή μας πόλη» (1960), «Η κληρονόμος» (1962), «Ιούλιος Καίσαρ» (1964), «Λούλου» (1965), «Πύργος» (1964), «Όπερα της πεντάρας» (1975) με την Μελίνα Μερκούρη, «Ο Γλάρος» (1976), «Επιστροφή» (1977), «Μόνο ζευγάρι» (1980), «Ανταπόκριση» (1983), «Ψηλά από τη γέφυρα» (1986), στη «Φωλιά του Κούκου» (1987) και σε πολλά άλλα. Αξιομνημόνευτος είναι και ο ρόλος του στο «Ποτέ την Κυριακή» το 1967 στις ΗΠΑ, σε σκηνοθεσία Ζιλ Ντασέν, στο πλάι της Μελίνας Μερκούρη, παράσταση που του χάρισε την υποψηφιότητα για βραβείο Tony.

Διατέλεσε πρόεδρος για 5 χρόνια (1975-1980) της Ένωσης των θιασαρχών του ελληνικού θεάτρου, ενώ το 1994 ανήλθε στην κεφαλή του Εθνικού Θεάτρου. Στόχο ζωής αποτέλεσε η αναβάθμιση του ρόλου της Πρώτης Κρατικής Σκηνής στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου. Δημιούργησε την Πειραματική Σκηνή, το Παιδικό Στέκι, τον Άδειο Χώρο, το Εργαστήρι Υποκριτικής και Σκηνοθεσίας, τη Διεθνή Σκηνή, τη Θερινή Ακαδημία Θεάτρου, ενώ παράλληλα αναβάθμισε τη Δραματική Σχολή του Εθνικού. Το Μάρτιο του 2006 υπέγραψε εκ μέρους της πολιτείας την οριστική σύμβαση για την ανάθεση του έργου «Αποκατάσταση και εξοπλισμός του κτιριακού συγκροτήματος του Εθνικού Θεάτρου», ένα από τα κυριότερα οράματα της καλλιτεχνικής του θητείας.

Το «παιδί του λαού», ο ΜΕΓΑΛΟΣ Νίκος Κούρκουλος απομονώθηκε από την ψευτογκλαμουριά της εποχής μας, τα σκουπίδια που γίνονται πρότυπα και τους «δήθεν» ανθρώπους μιας κενής πραγματικότητας που αναβλύζει σαν χυλός από την μετριότητα της ελληνικής τηλεόρασης. Η πολυετής προσφορά του, η αθέατη παρουσία του και η αντρίκια μάχη με την επάρατη νόσο (γιατί μόνο αντρίκια έμαθε να συμπεριφέρεται στη ζωή και τις ταινίες του) τον κατατάσσουν μαζί με την αξέχαστη Μελίνα Μερκούρη στην αιωνιότητα του πολιτισμού αυτής της χώρας.

Ευθύμιος Σαββάκης